Museum in ere hersteld

Kunstschilder Ruurd Wiersma heeft zijn woonhuis in 1980 ter ere van de kroning van Koningin Beatrix in de kleuren van de Nederlandse vlag geschilderd. De deur van de buitenschuur is oranje geverfd. Het vocht heeft het houtwerk van de deur aangetast. Onderop zit rot. Het bladderen op de muren komt ook door het vocht. Schilder Edwin de Vries: ‘We gebruiken nu een dampopen product. Dan kan het vocht eruit. Wiersma schilderde zelf met hoogglans lakverf en die passen wij ook weer op de kozijnen en deuren toe.’

Ruurd Wiersma begon zijn carrière op een tragisch moment. Een ontplofte kachel maakte dat hij de schilderskwast oppakte. De hele woonkamer zat onder de roetspetters. In plaats van de muren in de oude kleuren te schilderen, beeldde hij op de muren en het plafond de vier seizoenen uit. De kunstschilder gebruikte voor zowel binnen als buiten dezelfde verfsoorten, de verven die hij maar voorhanden had. De verfsoorten van veertig jaar geleden zijn nog goed te verkrijgen. De Vries: ‘We zitten alleen met de laagdikte. Er ontstaan nu barsten. De losse lagen moeten eraf en er vervangen worden door een dampopen product om te kunnen ademen. Mocht er toch vocht in de muren komen of zitten, dan kan dat weg.’

Dampopen

Op de muren wordt een dampopen verfsysteem van verfmerk Zero toegepast. Het lakwerk gaat met S2U Gloss RAL 9016 van Sigma. Het rood op de kozijnen komt van de Boonstoppelwaaier. De stoepjes zijn ook in de koninklijke kleuren gehuld. Een blauw stoepje met een oranjekleurige voeg. De regenwaterton aan de achterkant van het huis is wit en heeft een oranje deksel. De smetrand wordt weer zwart. ‘Uiteindelijk moet het worden hersteld, zoals Ruurd Wiersma het ooit heeft bedacht. Dat is het leukste van deze klus’, zegt De Vries.

Volgens collega-schilder Ype Stielstra was het bepalen van de kleur in dit geval gemakkelijk. De verf bij de voorzetruiten is in de loop van de jaren nauwelijks verkleurd. ‘De originele kleur was op de meeste plekken nog te vinden. De kleur zit in de sponningen van de ramen en deuren. De verf verkleurt nauwelijks. Wel hebben sommige plekken verschillende soorten blauw gezien.’

Het huis van Ruurd Wiersma wijkt iets af van de kleuren van de Nederlandse vlag. In plaats van helder vermiljoen, helder wit en kobaltblauw, koos Wiersma voor een lichtere tint blauw. Ook de kleur van de oranjewimpel wijkt af. Hiervoor haalde Wiersma zijn inspiratie uit het embleem van de Koninklijke Luchtmacht.

Schilder in ruste

De drijvende kracht achter de klus is Tjeerd Spijksma. Deze schilder in ruste en leermeester van collega Edwin de Vries kent het museum als zijn broekzak. Zijn schoonmoeder Hennie Middelkamp was na het overlijden van Ruurd Wiersma in 1980 een van de oprichters van het museum. Het woonhuis had destijds een flinke opknapbeurt nodig. Spijksma assisteerde destijds bij de klus. De schilder gaf jarenlang rondleidingen en zat later in het bestuur van het museum. ‘Deze plek is ook voor mij heel belangrijk.’

Tjeerd Spijksma en Edwin de Vries zijn al dertig jaar collega’s. Spijksma: ‘Edwin heeft het prachtig voor elkaar. Ik ben er wel een beetje jaloers op. Hij heeft goed personeel en deugdelijk materiaal. Qua gereedschap is er geen nee te koop. En ik ben ouderwets en heb een heleboel nodig. Met één schuurmachine red ik het niet. Goed gereedschap is heel belangrijk.’ De Vries: ‘De uren zijn duur en schaars. Goed personeel vinden is het allerlastigst.’

De klus wordt in deze coronaperiode aangepakt omdat het museum nu dicht is. Spijksma: ‘Mensen zijn tegenwoordig zo mondig. Er hoeft maar een veegje verf in de jas te komen en je hebt gedoe. Door nu aan het werk te gaan, voorkom je problemen met het publiek. Het weer werkt nu ook mee. Wij zijn straks klaar voor de opening.’

Problematische plekken

Als het huisje rondom is geverfd, is ook binnen nog werk te doen. Boven de deuren zitten problematische plekken. De enkele beglazing zorgt voor een vochtprobleem. Het zachtboard is kwetsbaar en het onderliggende behang laat los. De Vries: ‘De moeilijkheid zit in het bewaren van de kunst. Je wilt niet dat de muurschilderingen, schilderijen en alle andere door Wiersma beschilderde attributen worden aangetast. De stichting probeert voor de binnenklus subsidies te krijgen. We verwachten dit werk binnen twee jaar ook te kunnen doen.’

De Vries sponsort een deel van het werk. De schilder factureert niet alle uren. ‘Ook wij willen dit cultureel erfgoed voor het nageslacht behouden. Ruurd Wiersma is bovendien in Rinsumageest geboren, mijn eigen geboorteplek. Zo’n bijzondere dorpsgenoot wil je dan ook wel eren. We zorgen met elkaar dat we er iets moois van maken.’

Het gebruik van de hoogglans lakverven is volgens De Vries niet altijd even verstandig. Hij heeft het ermee te doen, omdat het nu eenmaal de werkwijze van Wiersma was. ‘Zoals het huisje nu is, zo moet het ook blijven voor de volgende generatie.’

Wie is Ruurd Wiersma?
Ruurd Wiersma staat bekend als ‘naïeve schilder’. Het werk van de oud-melkvaarder is plat en de verhoudingen kloppen niet. De levendige kleuren zorgen voor vrolijke schilderijen. Wiersma beperkte zich niet tot het doek. De muren en het plafond van zijn woonkamer zijn één groot panorama van de vier seizoenen, zijn klompen en schoenen kregen een make-over en ook de koekoeksklok moest eraan geloven.