Alle bestaande watergedragen muurverven en lakken stoten chemische stoffen uit. Of ze nu aromaatvrij, bacteriedodend of luchtzuiverend zijn. Maar er is nu één verfmerk voor binnen met zo weinig uitstoot dat zwangere vrouwen er geen hinder van hebben en mensen met een allergie voor allergene stoffen in verf ermee kunnen schilderen. Dat blijkt vooral een kwestie van zuivere grondstoffen.
Zelf schilderen ondanks astma
‘Ik heb zelf baat bij Sens’, glimlacht Marius Withbro-Svendsen, sinds een paar maanden salesmanager Export van de Noorse firma Jotun. Hij mag met een heel bijzonder product Noord Europa gaan bedienen. ‘Ik ben zelf namelijk astmatisch en ook mijn vrouw heeft allergische reacties. We konden nooit ons eigen huis schilderen. Dan moesten we een paar weken elders bivakkeren. Nu hebben we voor het eerst zelf geschilderd.’
Geen enkele verf voldeed aan het astma- en allergie keurmerk
Het product waarmee de familie Withbro-Svendsens dat deed heet Sens. Watergedragen lak en muurverf voor binnen. Het werd 3 jaar geleden door Jotun op de Noorse markt gebracht. Sindsdien is er al 1,5 miljoen liter van verkocht. Het bijzondere: de verf werd ontwikkeld in een co-productie met de Noorse Astmastichting Naaf (Norges Astma- og Allergiforbund). Geir Endregard, directeur van Naaf: ‘Het aantal mensen met allergieën loopt schrikbarend op. Een mogelijke oorzaak daarvan is de hoeveelheid chemicaliën waarmee de moderne mens omringd wordt. Heel veel van de producten in onze leefomgeving verspreiden stoffen die slecht voor ons zijn. De Naaf heeft daarom een eigen keurmerk voor producten die voor astma- en allergiepatiënten veilig te gebruiken zijn. Dat is een streng keurmerk met veel gezag. Dat wilden we ook voor verf doen. Maar we kwamen er achter dat geen enkele verf aan onze standaard voldeed.’
Fasen van uitstoot schadelijke stoffen
Endregard, zelf chemicus, legt uit dat de uitstoot van schadelijke stoffen door verf is te onderscheiden in drie fases: de aanbrengfase, als er geschilderd wordt, de drogingsfase, waarvoor 4 weken gehanteerd wordt, en de laatste fase, waarin de verf geacht wordt in rust te zijn. ‘We hebben veel verschillende verven getest, van gerenommeerde merken. Daar zitten verven bij die zelfs na 28 dagen nog steeds schadelijke stoffen uitstoten. Verder zijn er verven die de eerste 28 dagen een hoge uitstoot hebben, en verven die alleen bij het aanbrengen schadelijke stoffen uitstoten. Er was er geen één die in alle fasen uitstootvrij was.’ Endregard vindt ook die relatief korte uitstoottijd belangrijk: ‘Het betekent een gezondheidsrisico voor de schilder. En eenmaal uitgestoten stoffen zijn niet na korte tijd verdwenen uit de ruimte, wat mensen wel denken. Na lange tijd treffen we in de ruimten waar geschilderd is nog altijd atomen van schadelijke stoffen aan. En één atoom kan al een allergische reactie veroorzaken.’
Oplossing in zuivere grondstoffen
De Naaf legde contact met Jotun, die wel oren had naar de ontwikkeling van een niet-allergene verfsoort. Het werd een intensief proces, waarbij de Naaf en Jotun intensief samenwerkten. Endregard: ‘We kwamen er achter dat veel van de schadelijkste stoffen die verf uitstoot veroorzaakt worden door vervuiling in de grondstoffen. Het is zelfs zo dat verschillende additieven die verffabrikanten aan hun verven toevoegen, en die zelf ook weer schadelijk kunnen zijn, alleen maar worden toegevoegd om het effect van die onzuiverheden te bestrijden. Denk aan stabilisatoren, conserveringsmiddelen en dergelijke.’ De oplossing bleek dus even simpel als ingewikkeld: Jotun moest de inkoop van de grondstoffen voor Sens anders regelen. Die moeten zuiverder zijn dan gewoonlijk. Daarnaast is voor bepaalde grondstoffen een extra zuivering nodig, die Jotun zelf uitvoert. Het resultaat: wereldwijd de enige verf die aan de eisen van de Naaf kan voldoen, eisen die zelfs strenger zijn dan de Europese wetgeving voor cosmetica.
Toepassingen in Nederland
Na het succes in Noorwegen is nu de rest van de wereld aan de beurt, te beginnen in Nederland. Anja Jessurun, directeur van Norway Coatings, de importeur van Jotun, prijst zich gelukkig: ‘Het is toch fantastisch dat we dit product kunnen brengen? We zien ons bedrijf als een leverancier van specialties. Sens past perfect in die bedrijfsfilosofie.’ Jos Verhaeg, directeur van Schildersbedrijf Verhaeg in Urmond zag ook kansen, en paste Sens toe in twee vestigingen van MIK Kinderopvang, een kinderopvangorganisatie met meer dan 70 vestigingen in Limburg. Martien Heil, hoofd facilitaire zaken van MIK: ‘Voor ons is het belangrijk dat we zowel de kinderen als de medewerkers in een gezonde omgeving laten werken. Een binnenschilderbeurt was dan ook altijd voor ons een ingrijpende gebeurtenis. Lokalen zijn een tijdje buiten gebruik. En kinderen en volwassenen met een allergie kunnen er dan toch nog last van hebben.’ Verhaeg: ‘Kinderdagverblijven zijn continue bezet. We schilderen al jaren voor MIK, dus we weten hoe lastig het is om het logistiek goed te regelen. Met Sens is dat anders. Omdat er nul uitstoot is kunnen we op regulieren werktijden schilderen in de directe omgeving van de kinderen. Je ruikt niet alleen niets, maar je weet dat het veilig is. Een MIK-medewerkster die sterk allergisch is vroeg ons wanneer we zouden beginnen, terwijl we al druk bezig waren.’
Een uniek product
De Sens muurverven en lakken zijn duurder dan reguliere verven, maar toch kon Verhaeg voor hetzelfde bedrag offreren. ‘De verf is van hoge kwaliteit, geen vingertasten bij de deuren en ook de vuilafstotendheid van de muurverf is uitstekend. Daardoor sparen we een extra laag uit, namelijk de transparante pu-verf die we anders tot op de lambrisering over de muurverf aanbrengen.’ Ook Will Adriaans, verkoopleider Bouw van Felix van der Putten Verf, die de Jotun-verf leverde, is enthousiast: ‘Het is een prima aanvulling op ons assortiment. Zoiets bestaat verder niet.’ Voor Martien Heil is het een uitgemaakte zaak: ‘We gaan bij regulier onderhoud in onze vestigingen vanaf nu alleen nog maar met Sens schilderen.’
Geir Endregard: ‘We weten heel zeker dat dit de enige verf is die aan onze criteria voldoet. En ook dat het andere fabrikanten veel moeite zal kosten om hetzelfde niveau te behalen. Overigens zouden we dat alleen maar toejuichen. De eisen zijn openbaar en transparant. Wij zijn gebaat met zo veel mogelijk producten met zo min mogelijk uitstoot.’