Het is maar goed dat Roland Mutsaars van het gelijknamige Roland Mutsaars Decorations uit Schijndel al een tijdje meeloopt in de wereld van vergulden en decoreren, want de verguldopdracht aan het monumentale toegangshek naar het Valkhof in Nijmegen is typisch zo’n voorbeeld waaraan je je aardig kunt vergalopperen.
De klus
‘De eerste offerte voor het verguldwerk ging er al in 2009 uit’, laat Mutsaars weten. ‘Het werk maakt onderdeel uit van veel meer onderhoudswerk in de gemeente Nijmegen, destijds aangenomen door Bouw Totaal Onderhoud uit Gemert. Wij zouden het verguldwerk voor het toegangshekwerk op ons nemen.’ En toch begon Mutsaars pas begin juni aan deze klus. ‘De uiteindelijke opdracht voor ons liet nog even op zich wachten. En daarbij, Bouw Totaal Onderhoud failleerde dit jaar failliet en is kort daarna doorgestart na overname door Elk Schilderwerken uit Wijchen. Gelukkig is dit project meegegaan in de doorstart en konden we het alsnog uitvoeren.’ Maar daarvoor moet het hekwerk en de boog eerst worden gedemonteerd en naar siersmederij Van Baars in Asten gebracht. Dat bedrijf zorgde voor het herstel van het smeedijzer en vulde delen aan waaronder een aantal ontbrekende bloemetjes op de bovenste ronding. ‘Het transport gebeurde met een dieplader. Alleen die smeedijzeren boog weegt al ongeveer 800 kilo. Daarna is het zware hekwerk naar een spuiterij gebracht waar het een primer- en een aflaklaag kreeg. Dat paste allemaal maar net. Wij als mooimakers komen er achteraan en hadden uiteindelijk nog een maand om de klus te klaren.’
Monumentaal bruggetje
Voor de gemeente Nijmegen is de brug met de monumentale toegangspoort, bestaande uit twee openslaande smeedijzeren poorten met daarboven een smeedijzeren boog, een belangrijk ijkpunt in haar geschiedenis. Toen vestingstad Nijmegen van de landelijke overheid haar vestingswallen mocht afbreken, was een nieuw bruggetje tussen het Valkhofpark en het Kelfkensbosch met het monumentale toegangshek een huldeblijk van de gemeente aan de verantwoordelijken voor de succesvolle uitleg van de stad die zo’n zes jaar in beslag had genomen.
Minitieuze details
Mutsaars had het hekwerk een aantal keren grondig bestudeerd voordat hij een offerte uitbracht. ‘In omvang is het geen grote opdracht, maar wel een waar je mee op moet passen. Heel veel minutieuze details moet je goed weten te calculeren. Er staan nogal wat teksten van eerbetoon aan verschillende personen in goud uitgevoerd op het hekwerk. Het is dan je ervaring die je ingeeft waar de verborgen uurtjes in zitten. Dat zijn heel veel te vergulden lettertjes en heel veel kleine bloemetjes.’ Mutsaars geeft daarbij aan dat hij in dit geval niet eens zo zuinig met het goud omspringt. ‘Dat wil zeggen, ik realiseer me heel goed dat het uurloon bij kleine details soms zwaarder weegt dan het gebruikte bladgoud, Rosenoble dubbelgoud 23,75 karaat. Praat je over grote te vergulden oppervlakken, dan is dat natuurlijk een heel ander verhaal. Die kwamen we hier nauwelijks tegen. Het is dan achteraf bij de nacalculatie prettig om te constateren dat het aantal gebruikte boekjes bladgoud overeen komt met je inschatting. Dat is de ervaring die je de afgelopen jaren hebt opgedaan. Bij een project als dit kun je je met weinig ervaring aardig vergissen.’
Goede basis voor het goud
Al in de beginfase van de conservering van het hekwerk begeleidde Mutsaars het project. ‘Zo heb ik liever dat het hekwerk in de spuiterij gespoten wordt met een 1k-verf met een verharder als additief. Een 2k-coating is net even te hard voor de eigen primer die ik erna op aan wil brengen. Je wilt namelijk een zo goed mogelijke basis voor je goud hebben.’ Na het spuitwerk bracht Mutsaars zelf een goudgele primer en een gele hoogglanslak aan als basis voor de 12-uurs oliemixtion op basis van lijnolie. Ook het schilderwerk zelf was de nodige fijnslijperij.
Ondanks de eerste contacten over het hek in 2009, was het wel de bedoeling dat de klus voor de Nijmeegse Zomerfeesten, half juli, klaar moest zijn. Mutsaars: ‘Op 3 juli is het hek terug geplaatst. Kleine transportbeschadigingen werken we ter plekke bij. Geen probleem dus. Het goud ligt dus op twee verfspuitlagen , op twee goudkleurige verflagen en op een laag oliemixtion. Als dit werk niet goed geconserveerd is, weet ik het niet meer.’