Voordat het groot betononderhoud aan de Rotterdamse Maastunnel pas echt start gaat, in 2017, moet eerst het beton en pleister van het plafond gerepareerd en vernieuwd. Met de grootste voorzichtigheid. Alle documentatie over de afbouw van de tunnel door de Duitsers in 1941 ontbreekt namelijk. Even een plafonnetje witten is het dus bepaald niet.
Op dit moment sluit elke dag van 22.00 ’s avonds tot 6.00 uur ’s morgens én elk weekend één van de twee Maastunnelbuizen voor het onderhoud aan alleen het plafond. Daarna volgt de tweede buis. En dat in drie maanden tijd: 4 januari tot en met 4 april. Vervolgens komen de twee boven elkaar liggende fietsers- en voetgangersbuizen aan de beurt.
Wie dagelijks door de tunnel rijdt realiseert zich namelijk nauwelijks wat bij dit grootscheeps onderhoud komt kijken. Marchel Hompert, directeur van Hompert-Renes Straal-, Schilder- en Betonrenovatiewerken uit IJsselstein, weet dat maar al te goed. Het bedrijf is hoofdaannemer voor dit deel van het grote onderhoudswerk. Hompert-Renes verwijdert de oude pleisterlaag; in onderaanneming repareert Gebr. van Kessel Speciale Technieken uit Tilburg het vrij liggende beton en brengt samen met schildersbedrijf N. van der Ham uit Rotterdam een nieuwe pleister- en toplaag aan.
Hompert: ‘Het is aan ons om de harde oude beschermlaag te verwijderen. En dat is oppassen geblazen. Je weet namelijk niet wat je “onderweg” tegenkomt. Het blijft een ontdekkingstocht.’ Het ruim duizend meter lange gesloten deel van de tunnel bestaat namelijk uit delen van verschillende pleister- en betonkwaliteit, waarvan negen afgezonken delen à ruim 60 meter lang.
Hompert: ‘Sowieso tref je een duidelijk verschil aan in de pleister- en betonkwaliteit tussen de land- en de riviertunnel. Welke mortels de Duiters oorspronkelijk gebruikten is niet bekend. Daarna is het plafond regelmatig opnieuw geschilderd. Vooraf aan de aanbesteding is daar wel onderzoek naar gedaan. We hebben dus wel een globaal inzicht, maar de oude harde pleisterlaag met grof geweld te lijf gaan was dus geen optie. Het is juist daarom dat ons specialisme, hoge druk waterstralen, in beeld kwam. Na een proef in september koos de opdrachtgever, de gemeente Rotterdam om schade onder de pleisterlagen aan de historische chamottetegels te voorkomen.’
Voor de gelegenheid zet Hompert vier op afstand bestuurbare robots in. ‘Deze machines zijn oorspronkelijk ontwikkeld voor de scheepvaart om scheepsrompen van aantasting en vervuiling te ontdoen, maar prima inzetbaar in de Maastunnel. De robots zetten zich vast op het oppervlak en al het loskomend materiaal wordt direct afgezogen, opgeslagen in wagens en afgevoerd naar een waterzuiveringsinstallatie. Deze installatie, voor de gelegenheid buiten de Maastunnel opgesteld, is opgebouwd en wordt onderhouden door Jurjen van Violmer-IS. Daar wordt water en vervuiling gescheiden en chemisch afval afgevoerd naar een erkende verwerker.’
Hompert zet twee grotere machines in en twee kleinere. ‘Zo’n machine bevat drie sneldraaiende rotors met elk 24 nozzles die onder een druk van 2800 bar werken. Dat is voor deze toepassing voldoende. We kunnen tot 3000 bar. Rondom de rotors loopt een afdichtingsrand van borstels die met behulp van veren strak op het oppervlak wordt gedrukt waardoor een vacuüm ontstaat.’
Staan alle machines maximaal op elkaar afgesteld, waar de nodige tijd mee is gemoeid, dan is een baan van 50 meter en 80 cm breed in 10 minuten realistisch. Per buis in totaal ongeveer 6600 m². Hompert: ‘Door de hoge druk heb je met hoge temperaturen te maken en moet je de slangen en pompen regelmatig koelen. Daarom kun je niet continu draaien.’
Omdat de Maastunnel als eerste verkeerstunnel in Nederland een rijksmonument is, moet Hompert uiterst voorzichtig manoeuvreren om de onderliggende chamottetegels niet te beschadigen. ‘Dat zijn de oorspronkelijke, brandwerende kleitegels. Vlak naast de tegels zetten we daarom de kleine robot in, ook een machine met één kop en een aangepaste bak om de randen strak af te werken.’
Pas als Hompert-Renes met de verwijdering van de oude lagen klaar is en betonbeschadigingen zijn gerepareerd, volgt de afwerking. Aan die afwerking van de plafonds gaat dus heel wat werk vooraf voordat het coatingbedrijf in beeld komt. Daarover, over de coatingkeuze, de bepaling van de exacte glansgraad en de applicatie, meer in een volgend artikel in SchildersVakkrant.
Foto: Hompert-Renes