Hoewel de marktomstandigheden er op dit moment niet naar zijn, zullen we ze binnen enkele jaren hard nodig hebben: vakschilders. Bij Gilde Opleidingen leiden ze die sinds jaar en dag op. Voor schilder niveau 1 hebben ze een speciale laagdrempelige opleiding voor leerlingen die zich nog amper realiseren dat ze het schilderen in de vingers hebben. Onder begeleiding van instructeur schilderen Henk Caniëls komen ze daar wel achter.
ROC Gilde Opleidingen met vestigingen in Midden en Zuid-Limburg is een van de heel grote roc’s in Nederland. Het opleidingscentrum verzorgt honderden beroepsopleidingen. Binnen het cluster Techniek kunnen leerlingen er aan de slag op de afdeling Schilderen en Mediavorming, op niveau 2 en niveau 3, zowel een bbl- als bol-leertraject.
Gilde Praktijk Opleiding
Maar z’n opleiding is niet voor iedereen weggelegd. Jongeren met een minder goede start in het leven, met een lager concentratievermogen of met leer- en gedragsproblemen lopen een grote kans vast te lopen in het reguliere beroepsonderwijs. Ook zijn er leerlingen die het vmbo-diploma niet hebben gehaald en zoeken naar een beroepsopleiding met meer praktijk. Voor deze groep heeft Gilde Opleidingen een aparte opleiding opgezet: Gilde Praktijk Opleidingen (GPO), flexibel onderwijs voor kwetsbare leerlingen, zoals het zelf noemen. Deze opleiding bestaat nu ongeveer tien jaar, en geeft leerlingen de kans kennis te maken met administratieve beroepen, zorgberoepen, technische beroepen maar ook beroepen in de bouw waaronder schilderen, in dit geval op niveau 1, de eerste kennismaking met het vak.
Extra aandacht voor leerlingen
Alle schildersopleidingen, zowel niveau 1 als niveau 2 en 3, zijn geconcentreerd in Roermond in de vestiging aan de Kasteel Hillenraedtstraat.
De jongens, we praten in dit geval over een groep van alleen jongens, die deze opleiding volgen, zijn toevertrouwd aan de goede zorg en begeleiding van instructeur schilderen Henk Caniëls: ‘Het zijn leerlingen die niet echt op een stoel kunnen blijven zitten, maar toch zie je gaandeweg dat ze zich wel degelijk kunnen concentreren, dat sommige jongens het gewoon in de vingers hebben. Door wat extra aandacht kunnen ook zij uitgroeien tot vakvolwassen schilders. En wanneer je ziet dat ze doorstromen naar niveau 2 en 3 merk je dat ze daar veel voldoening uit putten. Het geeft ze het nodige zelfvertrouwen waar het nog wel eens aan ontbreekt.’
Examen op skateplaats
De leerlingen maken via bijvoorbeeld instellingen als UWV, Reclassering of Jeugdzorg vaak kennis met de mogelijkheden van Gilde Praktijk Opleidingen, dikwijls ook vanuit de leerplicht, maar dat is niet strikt noodzakelijk. Caniëls: ‘Ook straatcoaches die vaker contact hebben met deze jongeren en over een uitgebreid netwerk beschikken, kunnen ze wijzen op de mogelijkheid om op een aangepaste manier een beroep te leren.’
SchildersVakkrant treft de schilderleerlingen en Caniëls aan op een skateplaats tussen een zwembad en een sporthal in Roermond waar vier van de acht jongens hun examenopdracht uitvoeren. ‘Sterker nog’, weet Caniëls, ‘Deze opdracht komt eigenlijk uit de koker van de straatcoaches. Die wisten dat de gemeente naar een oplossing zocht voor de onverzorgde skateplaats. In gesprekken met de gemeente hebben we besloten de grotendeels door oude graffiti aangetaste zijkanten van skatetoestellen op te fleuren met drukke kleurpatronen. Zó graffitiachtig druk dat ze toekomstige graffitikunstenaars ontmoedigen om hier weer te gaan spuiten.’Aan de hand van bestaande tekeningen van de groep van vorig studiejaar zijn de tekeningen op doordrukpapier gezet. Ze worden met houtskool overgebracht op de zijkanten van de toestellen.
Exameneisen
Strakke exameneisen? Caniëls: ‘Ja en nee. Nee, omdat de schildertechnische eisen nog laag zijn. Het is geen aangenomen werk. Er staat geen harde deadline op, Schilderen niveau 1 is de opleiding tot Assistent Schilderen. Ze moeten natuurlijk wel weten met welke soort verf ze werken en wat de verschillen zijn en hoe ze moeten afplakken. Maar het is toch ook weer wél een strakke exameneis, omdat hier moet blijken met welk verantwoordelijkheidsbesef de jongens de examenopdracht uitvoeren, hoe toegewijd ze zijn en het concentratievermogen bij dit precisiewerk. Maar ook toetsen we werknemersvaardigheden: doen wat je gevraagd wordt. Dat heeft alles te maken met gedrag, humeur, werken in een groep en weten wat je rol en plaats is binnen een groep, kortom, sociale vaardigheden. Zijn ze in staat om straks binnen een bedrijf te functioneren? Daar let ik heel scherp op.’ Door het jaar heen zet Caniëls de jongens graag in op kleine onderhoudswerkjes in het opleidingsgebouw.’Heel praktisch. Hier leren ze een bepaalde mate van zelfstandig werken aan. In de instructieruimte ben ik aanwezig, en in principe ook alle spullen. Dan maken ze kennis met plannen, zelf bepalen wat te doen, wat ze nodig hebben. Dat is vaak nieuw voor ze. Heel belangrijk en leerzaam.’
Menging met regulier onderwijs
De kleine groep leerlingen van niveau 1 van Caniëls maakt van dezelfde ruimtes gebruik waar ook die van niveau 2 en 3 praktijkonderwijs krijgen. ‘Op deze manier maken ze ook al kennis met de gang van zaken van het reguliere beroepsonderwijs. Daar zijn de groepen groter, is de begeleiding strikter door een instructeur’, vertelt Caniëls. Lijkt de eerste periode, de kennismaking met het vak, de opleiding op niveau 1, veel op sociaal werk, het vervolg, de opleiding op niveau 2 is veel schoolser en is steeds meer een voorbereiding op het uiteindelijke doel: een volwaardige vakopleiding en daarna het beroep van een vakschilder. Sociaal werk en schilderen blijken dus dicht bij elkaar te liggen. Caniëls: ‘En het werkt. Met wat extra en bijzondere aandacht zie ik het gebeuren dat deze vier jongens het gewoon gaan halen. Mooi toch.’