Zomer 2022 verscheen in diverse media in binnen- en buitenland het bericht dat ‘Het Blauwe Huis’ van Claude Monet opnieuw blauw wordt geschilderd. Om meerdere redenen fascineert bij dit rijksmonument uit 1724 in Zaandam de kleur blauw. “Het babyblauw wordt overgeschilderd in de oorspronkelijke kleur blauw”, was de kern van het nieuws in de media. Maar had Claude Monet een blauw huis voor ogen toen hij het gelijknamige schilderij maakte? Hoe weet je wat de originele kleur is geweest die de Franse kunstschilder moet hebben gezien? Waarom was hij juist hier?
Frits Schuster, voormalig verftechnicus en vrijwilliger bij het Monet Atelier, geeft over dit onderwerp lezingen en leidt geïnteresseerden langs de plekken waar Monet geschilderd moet hebben. ‘Het Blauwe Huis’ is zo speciaal dat Frits Schuster diepgaand onderzoek naar de originele kleur heeft gedaan. ‘Voor Monet is het een lievelingsschilderij geweest omdat zijn vrouw en kind erop staan. Maar wat is er dan misgegaan dat toch de verkeerde kleuren blauw zijn gebruikt? In deze streek denk je toch vooral aan groen en wel Zaans groen. Heeft de kunstenaar een eigen afwijkende kleur bedacht? Allerlei plausibele verklaringen worden gegeven, zoals dat het huis in ‘Bremergroen’ is geschilderd dat later is úitgeblauwd, of dat het toch blauw is geschilderd omdat blauw vliegen verjaagt.’
Frits Schuster was 54 jaar werkzaam in de verftechniek en werkte als chef in het keuringslab van de Zaanse Verffabriek. Hij controleerde als expert de dikte van de verf. ‘Die is van belang voor de kwaliteit van het schilderwerk, de houdbaarheid en het bepalen van de frequentie van onderhoud.’
Frits Schuster wilde het raadsel definitief oplossen en is ‘tot het gaatje’ gegaan met zijn onderzoek. ‘Ik heb microscopisch onderzoek gedaan en 54 verflagen bestudeerd’, legt hij uit. ‘Ik heb preparaten gemaakt van de verflagen en de lagen geteld. Van de preparaten maakte ik plakjes die behandeld waren met epoxyhars. Allemaal nodig omdat de oude verflagen gekrakeleerd waren, de verflagen waren vervuild. Bij onderhoud wordt normaal gesproken de oude laag er afgebrand, maar dat was in dit geval niet mogelijk vanwege brandgevaar.’ Door het aantal verflagen in verband te brengen met de leeftijd van het huis en het moment dat Claude Monet het schilderij maakte, kon Frits Schuster een berekening maken. ‘Ik kwam na de berekeningen tot de conclusie dat de 46e laag blauw zou moeten zijn. Het was natuurlijk een wonder om te ontdekken dat mijn theorie klopte.’
‘Boonstoppel heeft destijds advies uitgebracht over de kleur voor het blauwe huis’, licht marketingmanager Ward Roefs toe. ‘We hebben toen gebruik gemaakt van de Boonstoppel Stad & Streekwaaier, omdat deze een tijdsbeeld geeft van de kleuren zoals deze door de tijd heen werden toegepast in Nederland, door de kleuren die kenmerkend waren voor een regio. Rob van Maanen heeft voor de ontwikkeling van de waaier veel onderzoek gedaan. De kleur die wij destijds geadviseerd hebben is SK-4770, welke uit de kleurenwaaier komt. Deze kleur is niet zozeer de specifieke kleur van het Monet-huis, maar een kleur die in die periode veel werd gebruikt.’
Ward Roefs bevestigt dat Frits Schuster na grondig onderzoek (ook het analyseren van een verftrapje) dat de NCS-kleur S2040-B40G beter past bij de kleur van het Blauwe Huis van Monet. Al met al is daarmee het raadsel rond de kleur blauw opgelost.
Vanwege de Frans-Duitse oorlog (1870-1871) was Claude Monet naar Nederland gevlucht. Hij kwam op 2 juni 1871 aan in Zaandam en verbleef tot 8 oktober met zijn gezin in Hotel De Beurs dat toen aan de rivier De Zaan lag en maakte 25 schilderijen, waaronder ‘Het Blauwe Huis’. Replica’s hiervan zijn te zien in het Monet Atelier in Zaandam. Een aantal zijn geschilderd door Zaanse kunstenaars’. Speciale fiets-en wandeltochten zijn uitgezet langs de plaatsen waar Monet heeft geschilderd.