De monumentale panden in de voormalige marinewerf Willemsoord in Den Helder zijn het afgelopen anderhalf jaar door de schilderafdeling van aannemingsbedrijf L. van der Wal en Zn onder handen genomen. Stalen, betonnen en houten delen zijn hersteld en in de oorspronkelijke kleuren geschilderd. ‘Met de renovatie konden we ons flink uitleven. Je hebt echt eer van je werk als je het eindresultaat ziet.’
De voormalige marinewerf krijgt steeds meer allure. De gebouwen krijgen een herbestemming als schouwburg, horecavoorziening of een werkplaats voor oude ambachten, vooral met een nautische invulling. Het schilderwerk is belangrijk voor de uitstraling van het historische havengebied en is aan een opknapbeurt toe. ‘De opdracht is om de monumentale panden wind- en waterdicht te maken’, legt bedrijfsleider Robert Hulzebos van aannemingsbedrijf L. van der Wal en Zn. te Den Helder uit.
Het bedrijf is de huisschilder van ontwikkelings- en exploitatiemaatschappij Willemsoord. De werknemers van L. van der Wal en Zn. komen regelmatig over de vloer voor klein onderhoudswerk. De renovatie is een grote klus. Naast het schilderwerk worden aan de historische muren voegen, stucwerk en krimpscheuren hersteld. ‘Het gaat om twaalf tot dertien gebouwen’, vertelt Hulzebos, ‘We hebben zelf een rolsteiger, die we verplaatsen op de locatie. Afhankelijk van de weersomstandigheden brengen we afdekkappen aan, zodat het werk zo lang als mogelijk door kan gaan. Daarnaast mogen we gebruik maken van de schaarhoogwerker van Willemsoord, als die beschikbaar is”.
Het eerste gebouw dat de schilders onder handen nemen is een losstaand pand waar een kapper en de sanitaire voorzieningen van de jachthaven in zijn gehuisvest. ‘Buitenom hebben we alles opnieuw in de verf gezet’, legt schilder Michel Kooijman uit, ‘Houten ramen, kozijnen, deuren en dakgoten en de stalen ornamenten worden geschilderd, nadat alles grondig is schoongemaakt. De verf, die loslaat, tollen we er af en schuren we op. De goede lagen worden geborgd, scheuren uitgefreesd en gerepareerd. Vervolgens wordt alles in de grondverf gezet en afgelakt.’
De oude elementen in de monumentale pandjes laten allemaal dezelfde gebreken zien. Houtrot komt op veel plekken voor. Bovendien laat de stopverf los en moet die met speciale stopverfkit worden afgestopt. ‘De ramen zijn voorzien van enkel glas, dus we moeten extra voorzichtig zijn. Natuurlijk sneuvelt er wel eens een ruit. Communicatie met de glaszetter is van groot belang. Hij moet weten dat de ramen niet in de stopverf worden gezet, maar dat we het afkitten.’ Lekkende goten is een ander probleem dat veel voorkomt. ‘Met vochtmeters houden we het vochtpercentage in de gaten. Het hout moet droog zijn voor we het behandelen. Bij slecht weer dekken we de regenluwe kant af. We moeten de problemen niet opzoeken.’
Na een dikke week werk verhuizen de schilders hun spullen naar Gebouw 66. Een groot pand waar vroeger een werkplaats met een touwslagerij was, maar die momenteel als evenementenhal in gebruik is. Een maand lang zijn de vakmensen van L. van der Wal en Zn. bezig met de vele boograampjes en de vele houten en betonnen elementen die door rot zijn aangetast.
Het honderden meter lange smalle gebouw dat van noord tot zuid langs de gracht loopt, springt op de Rijkswerf het meest in het oog. Repeterende elementen zoals dakkappelen, goten en boogramen blijken een grote veelzijdigheid aan werkzaamheden te bevatten. ‘Geen kozijn is hetzelfde. De één is van hout, de ander van staal. Bovendien zijn er veel betonnen elementen.’
Michel Kooijman geniet van het werk. Samen met zijn collega’s Coen Bot, Michael Luedicke en Joury de Tyssonsk stort hij zich vol passie op de taken. ‘Met het schuren staan we samen geruime tijd op de steiger. Omdat er veel stof bij vrijkomt, hebben we vol gelaatpakken aan en kapjes met stoffilters. Met een grote stofzuiger zuigen alles weg. De stopverf is vaak compleet verbrokkeld en ligt zowat los op de ondergrond. Op een gegeven moment zie je het kozijn opknappen. Ten opzichte van nieuwbouw haal je zoveel eer uit dit werk.’ Goten en deuren worden op dezelfde wijze onder handen genomen.
Het overleg met de beheerders en gebruikers van de panden is bij het werk een belangrijk uitgangspunt. ‘Vooraf melden we waar rot zit of waar ramen niet goed sluiten omdat er te weinig speling in de sponningen is. In overleg laten we dan onze timmermannen komen.’ Met mooi weer gaan bovendien de terrassen open. ‘Dan wil je natuurlijk niet dat er schilders staan te schuren en te slijpen’, legt bedrijfsleider Robert Hulzebos uit.
Ook het afstemmen van de routing komt erg nauw. ‘Kleurverschillen willen we voorkomen, dus moet je niet de hele dag in de zon staan te schilderen. Bij het gebouw “Boerenverdriet” was bijvoorbeeld het schilderwerk mat geslagen, nadat de schoonmakers er mee aan de slag waren gegaan. Dat moest worden hersteld. Daar leer je van.’ Een bezoek van de Koning en Koningin aan Willemsoord vroeg ook om nadere afstemming. ‘Alles moet er dan natuurlijk netjes en opgeruimd zijn. Er moeten dan even geen steigers op de werf staan. Bovendien wordt alles op veiligheid gecheckt’, glimlacht hij, ‘Daar hebben we wel wat extra werk van gehad.’
De kleuren die op de panden worden aangebracht zijn vooraf bepaald door Monumentenzorg. Sigma is voor het onderhoudswerk voorgeschreven. De verffabrikant heeft een verftechnisch advies uitgebracht met alle daarbij bijbehorende productbladen. Voor het houtwerk worden een S2U Primer en een S2U Gloss gebruikt. Het metaal wordt voorzien van Sigma Multiprimer en S2U Gloss voor de afwerking. Steenachtige ondergronden zoals het metselwerk en het beton zijn voorzien van een Sigma Façade Topcoat HP Matt, na voorstrijk met een Sigmafix Universal. Voor de reparatiestukken is Toupret Murex voorgeschreven, voor het freeswerk Flexidur. De dakgoten en het kozijnwerk krijgen een mergelwitte kleur (GO0585). Verschillende ramen en kozijnen hebben Q0510 als kleur gekregen. Daarnaast komt antraciet (7016) veel terug. Het staalwerk is voorzien van de kleur 7022. ‘Kleuren en verven die passen bij de historische uitstraling van de Rijkswerf.’
De schilders werken in treintjes met de schoonmakers en timmerlieden. Allemaal zijn ze afkomstig van hetzelfde aannemingsbedrijf. ‘Vroeger hadden veel bouwbedrijven hun eigen metselaars, schilders, stukadoors en timmermannen in dienst’, verklaart Hulzebos, ‘Met eigen werkschilders zijn we veel flexibeler. Ons bedrijf heeft een eigen beheersmaatschappij. We bouwen dus regelmatig in eigen beheer. Ook bij derden groeit de vraag naar de meerdere disciplines. Laatst hebben we werkzaamheden verricht aan een separeerruimte van een geestelijke gezondheidsdienst. Onze schilders hebben een twee componentenverf op de vloer en wanden aangebracht.’ De werknemers delen onderling ook de kennis. ‘Timmertechnisch is ons bijvoorbeeld uitgelegd hoe je glaslatten vervangt. Wij hebben onze timmercollega’s weer bijgebracht hoe je houtrot het beste kunt behandelen’, legt schilder Michel Kooijman uit.
Foto: Fotopersbureau Noordoost