Schuren heeft invloed op de schilderwerkzaamheden. Al wordt er nog zo’n goed laksysteem toegepast; het uiteindelijke resultaat wordt mede bepaald door de schuurmethodiek. Daarbij is de impact van de schuurkras heel groot.
Dus is het van belang om goed te kijken met welk materiaal, welke grofte maar ook met welke schuurzool van de schuurmachine wordt gewerkt. Voor de schuurzool geldt: Hoe harder de zool, hoe dieper de kras in combinatie met de gekozen schuurkorrel.
Bij te grof schuren ontstaan grove schuurkrassen in de ondergrond. Wanneer hierover een verflaag wordt aangebracht, verdwijnt veel verf in de diepte van de schuurkras. De verflaag zal tijdens het droogproces moeilijk haar oplos- en verdunningsmiddelen kwijtraken en bij oxidatief drogende verven zal zuurstof moeilijker in de diepte van de schuurkras tot de te drogen verflaag doordringen. Conclusie: Het type en de grofte van het schuurmateriaal beïnvloeden de droging van een nieuw aan te brengen verflaag.
Nog meer invloeden
De korrelgrofte en de schuurmethodiek zijn eveneens van invloed op de vloeiing van een verflaag. Op een te grof geschuurde ondergrond zal een nieuwe verflaag slecht vloeien doordat het verfproduct direct in de schuurkrassen verdwijnt en niet de kans krijgt om een egale laag te vormen.
Na vloeiing en droging van een verflaag op een te grof geschuurde ondergrond geeft de gedroogde verflaag alle gemaakte schuurkrassen weer. Dit beeld verergert nog naar mate de gedroogde laag veroudert.
Ook de glans van een verflaag wordt sterk beïnvloed door de manier en grofte van schuren van de ondergrond. Hoe fijner het schuurmateriaal, hoe hoger de glans van het eindproduct. Maar ook de manier van schuren heeft direct invloed op de uiteindelijke glansgraad.
Bij het schuren van een ondergrond met dezelfde schuurkorrel valt bij gebruik van een excentrische schuurmachine de glans hoger uit ten opzichte van een oppervlak dat is geschuurd met een delta-schuurmachine.
Schuurladder
Het resultaat van het schilderwerk wordt dus in grote mate bepaald door schuren. Verffabrieken, maar ook leveranciers van schuurmiddelen, geven gerichte informatie over de best geschikte schuursystemen om een optimaal resultaat te kunnen bereiken in de meest voorkomende situaties. De schilder blijft echter wel verantwoordelijk voor het op de juiste wijze uitvoeren van de schuurwerkzaamheden.
Om een vakschilder op weg te helpen kan hij gebruikmaken van een schuurladder. Dit is een hulpmiddel om de juiste stappen van korrelgroften te nemen voor een zo goed mogelijk eindresultaat. Als bijvoorbeeld de eerste schuurgang te grof wordt genomen, zijn meer schuurgangen nodig.
Dit kost niet alleen meer tijd, maar ook meer schuurmateriaal. Wanneer een schilder in de eerste schuurgang met een te fijne korrel begint, kost het weer veel tijd om het werk grondig te schuren. Ook dat zorgt dus voor tijd- en schuurmateriaalverlies. Het is dus altijd: eerst denken en dan doen.
Volgorde in stappen
Verffabrikanten en producenten van schuurmiddelen hanteren vaak hun eigen schuurladder en schuurmatrix. Via internet zijn diverse voorbeelden te vinden. Voor droogschuren wordt aangeraden om de volgende schuurladder aan te houden: P80, PI20, P180, P240, P320, P400 en soms vlies.
Het voordeel van deze stappen is dat je niet een uitgebreid assortiment schuurmiddelen op voorraad hoeft te hebben. Aangeraden wordt de sprong in de nummering van grof naar fijn binnen een soort schuurmateriaal nooit groter dan twee groftes te maken (zie onderaan dit artikel ook het voorbeeld op de ProGold-schuurmatrix).
Bij een te grote sprong zijn de diepe schuurkrassen van het grove schuurmateriaal bijna niet meer weg te schuren. Voor de laatste afdeklaag is het beter zo fijn mogelijk te schuren (matteren) en na te behandelen met schuurvlies. Met dit schuurmiddel zorg je als schilder voor oppervlaktevergroting waardoor een optimale hechting ontstaat.
Machinaal en handmatig
We komen nog even terug op machinaal en handmatig schuren. Machinaal heeft de voorkeur boven handmatig. Volgens de Arbo- en milieuvoorschriften zijn een werkgever en werknemer verplicht om zo stofvrij mogelijk te werken.
Een schuurmachine heeft een ingebouwd afvoersysteem voor schuurstofverwijdering. Het schuursel dat vrijkomt tijdens het schuren, wordt direct afgevoerd en opgeslagen. Omdat handschuren een arbeidsintensieve handeling is en rechtlijnige schuurkrassen veroorzaakt, wordt aangeraden om dit zo weinig mogelijk toe te passen. Naast een aanzienlijk hogere werksnelheid biedt het machinaal schuren namelijk een vrij constant bewegings- en bewerkingspatroon.
Er zijn verschillende soorten schuurmachines op de markt, al naargelang de vormbeweging die het schuurvlak maakt, namelijk roterend, vibrerend, excentrisch, excentrisch roterend, planetair of oscillerend (heen en weer). Deze hopen wij in een volgend artikel te behandelen.
Toch ontkom je er als schilder niet aan om in bepaalde situaties ‘handmatig’ te schuren. Denk bijvoorbeeld aan geprofileerd werk en delen in het werk waar moeilijk met een schuurmachine bij te komen is. Dit handmatig schuren heeft als voordeel dat een schilder de druk op het schuurmateriaal naar behoefte kan verdelen.
Met de hand kan ‘gevoeliger’ worden geschuurd, mits de volgende regels in acht worden genomen:
- Schuur met dicht aaneengesloten vingers op het schuurpapier;
- Schuur in de lengterichting van een voorwerp. Dat is vooral belangrijk bij het voorbehandelen van houten ondergronden;
- Beweeg de hand bij het schuren dwars heen en weer. De kans op schuurgleuven wordt dan aanmerkelijk kleiner.
Hulpmiddelen
Voor het handmatig schuren zijn ook hulpmiddelen ter beschikking, zoals een schuurkurk, een rubberen schuurblok of een schuurvijl. Dit gaat wel sneller, maar met ‘minder gevoel’. Ook zijn op deze manier minder goed hoeken, profielen of smalle delen voor te behandelen.
Uiteraard kun je als schilder ook gebruik maken van foamschuurpads, schuurstofblokken en schuimstofschuursponzen. Als de gehele ondergrond is geschuurd, wordt deze goed schoongemaakt met een stofzuiger en een hierop aangesloten plumeauborstel. Het is belangrijk dat er geen schuursel achterblijft.
Enkele adviezen
Tot slot nog enkele aanwijzingen die belangrijk zijn. Ontvet en reinig de te schuren ondergrond goed en zorgvuldig voor het schuren. Schuur overgangen van laklagen goed verlopend en vloeiend uit (aangeraden wordt ± 10 mm overgang tussen de lagen aan te houden).
Schuur niet te lang op dezelfde plaats en in dezelfde richting. Laat een schuurmachine nooit onnodig op het maximumtoerental draaien. Beweeg een schuurmachine altijd losjes en luchtig over het te schuren oppervlak. Gebruik voor elke ondergrond het voorgeschreven schuurpapier en korrelgrootte (hanteer hiervoor steeds de schuurladder en schuurmatrix).
Auteur: Gerard Scholten
Meer over schilderen en coaten lezen? Bekijk onze categoriepagina.