Koen, welk probleem lost dit nou eigenlijk op?
‘De Arbeidsinspectie verwacht op het gebied van gevaarlijke stoffen heel veel van bedrijven. De zienswijze van de Arbeidsinspectie is dat daarvoor de blootstelling tot op componentniveau moet worden berekend. Een gemiddeld schildersbedrijf werkt met zo’n 200 producten die daaronder vallen, met ongeveer 10 componenten per product. Dat betekent dat je zo’n 2000 berekeningen zou moeten maken. Als je de producten dan ook nog binnen en buiten gebruikt, verdubbelt dat nog een keer. Dat is onuitvoerbaar voor een klein bedrijf.’
Wat vinden jullie van deze opstelling?
‘Die aandacht voor gevaarlijke stoffen is zeker belangrijk. Realiseer je dat in Nederland in alle branches samen per jaar 60 tot 70 dodelijke arbeidsongevallen plaatsvinden, maar dat er jaarlijks circa 3000 sterfgevallen zijn door blootstelling in het verleden aan gevaarlijke stoffen die ooit op het werk heeft plaatsgevonden. Daarbij is het streven om te komen tot zero death in 2040.’
Hoe makkelijk is de RI&E-module gevaarlijke stoffen?
‘De ontwikkelde software van de nieuwe RI&E-module kan zelf-geüploade veiligheidsinformatiebladen (VIB) automatisch inlezen. Een bedrijf kan bijvoorbeeld kijken welke producten ze het afgelopen jaar hebben ingekocht en daarvan de VIB’s opvragen. Na het uploaden moet je dan nog vinkjes zetten wat betreft hoeveelheden, frequentie en gebruiksduur van de producten, zodat de module de blootstelling kan berekenen en kan toetsen aan de grenswaarden. Bij hoeveelheden gaat het bijvoorbeeld om milliliters versus liters of duizend liter. De software is in staat om dan de berekeningen op componentniveau uit te voeren. Dat is wel uniek. Er zijn ook dure programma’s om die berekeningen te maken, maar daar moet je de informatie uit de VIB’s zelf inkloppen. Hier worden ze door de software ingelezen. Daarbij hebben we inmiddels een pilot gedraaid met 58 bedrijven, zodat we nu ook over data beschikken om standaardwaarden te kunnen bepalen. Die hoef je dan alleen aan te passen als je daarvan afwijkt.’
Hoe vaak moet je zo’n berekening maken?
‘Die kun je één keer maken aan de hand van je inkoop. Je moet hem wel actueel houden. Als VIB’s wijzigen of als je met andere producten gaat werken of andere werken uit gaat voeren, moet je deze opnieuw invoeren. De actuele VIB’s moeten overigens verstrekt worden door de leveranciers.’
Klinkt eenvoudig. Toch moet je ervoor op training.
‘Het heeft wel een toelichting nodig. We zijn blij dat we van de overheid MDIEU-subsidie (Maatwerk Duurzame Inzetbaarheid en Eerder Uittreden) hebben gekregen om in 2024 en 2025 30 gratis trainingen voor 240 bedrijven te verzorgen, die daarna met deze module kunnen werken. Gebruik is voor hen gratis tot eind 2025. Daarna vragen we er een bescheiden ledentarief voor.’
Wie de training niet volgt en de module niet gebuikt, is straks in overtreding?
‘Die kant zou het wel op kunnen gaan. De Arbeidsinspectie kan bedrijven nu al direct beboeten – tot 4500 euro – die in hun RI&E onvoldoende aandacht besteding aan de blootstelling aan gevaarlijke stoffen. Ik zou daar niet op wachten. Het is nu het juiste moment om hier zo snel mogelijk met zo veel mogelijk bedrijven mee aan de slag te gaan.’
Jullie willen straks nog verder gaan dan deze module.
‘We willen als volgende stap een app ontwikkelen waarmee medewerkers een product kunnen scannen en gelijk de juiste instructies op hun scherm krijgen. Dat is meer dan productinformatie. De productleverancier geeft algemene veiligheidsvoorschriften, maar dit gaat om specifieke informatie die is afgestemd op het blootstellingsniveau binnen het bedrijf. Daarnaast willen we dit jaar nog een tool ontwikkelen voor inkopers om te komen tot “substitutie”. Die moet inzicht geven met welke gevaarlijke stoffen een bedrijf werkt en wat voor alternatieven daar voor zijn. Dat stimuleert de bewustwording. Bedrijven moeten vervolgens zelf hun eigen afwegingen maken.’
Dit speelt ook in andere branches. Zijn jullie hierin samen opgetrokken?
‘Nee. De tool is voor onze sector ontwikkeld door Arboplaats, die ook de erkende branche-RI&E ontwikkeld heeft. We vonden het belangrijk dat de tool een onderdeel daarvan is.’
Je bent blij en trots op deze ontwikkeling?
‘Wat ik belangrijk vind is dat we zuinig zijn op de mensen die we binnen deze branche hebben. Laten we zorgen voor een imago van veilig en gezond werken, zodat we een aantrekkelijke branche zijn. We hebben het over wetgeving waaraan moeilijk te voldoen is. Die willen we dan zo eenvoudig mogelijk maken voor de bedrijven. We maken de digitale tool zelfs zo hanteerbaar dat die in een app gaat passen. Dat is echt wel uniek.’