Samenstelling en verwerking van beglazingskitten

De ontwikkeling van beglazingskitten heeft de afgelopen decennia niet stilgestaan. Tot 1960 waren slappe stopverf, en later welpasta, voor beglazing beschikbaar om ruiten zogenaamd ‘in te wellen’ en daarna aan te stoppen met lijnoliestopverf (al dan niet vermengd met loodglit als verharder om de stopverfzoom sneller te laten drogen).

Rond 1960 deed butyleenkit zijn intrede en is in de twintig jaren daarna veelvuldig gebruikt voor het volbed plaatsen van glaselementen. In de jaren zestig deden polysulfidekit, acrylaatkit en polyurethaankit hun intrede op de markt. Eind jaren ‘60 werd siliconenkit geïntroduceerd en begin jaren ‘90 verscheen de eerste MS-polymeerkit.

Omdat steeds hogere eisen aan verschillende typen beglazingskitten worden gesteld, zijn door de verschillende kitfabrikanten systematisch en planmatig op hun research- en development-afdeling (R&D) producten ontwikkeld om een steeds betere verwerkbaarheid en langere duurzaamheid te creëren.

Samenstelling

Voor beglazingskitten worden tegenwoordig hoofdzakelijk elastische kitten toegepast. Zo’n elastische beglazingskit kan uit de volgende grondstofgroepen bestaan:

• Bindmiddel. Deze grondstof bepaalt in hoge mate de eigenschappen van de kit. De naamgeving van een kitsoort wordt meestal aangegeven met de naam van het gebruikte bindmiddel. De bindmiddelen bepalen voor een groot deel de kostprijs van de kit.
• Vulstoffen. Een vulstof verhoogt het vaste stofgehalte en versterkt de applicatie-eigenschappen. Daarnaast wordt de kostprijs van de kit gunstig beïnvloed.
• Pigment. Een pigment bepaalt de kleur en beïnvloed ook de UV-stabiliteit van de kit.
• Hulpstoffen. Hulpstoffen worden gebruikt om de eigenschappen tijdens de verwerking en de uiteindelijke eigenschappen te verbeteren. Voorbeelden van hulpstoffen zijn: anti-oxydanten, UV-stabilisatoren, vertragers, versnellers, hechtingverbeteraars, eventuele fungicides en emulgatoren.

Een goede elastische kit mag niet krimpen door volumeverlies. Een kit die niet krimpt, blijft mooi en strak in de kitvoeg zonder ‘hol’ te trekken. Daarom mag een kit geen vluchtige oplosmiddelen bevatten.

Normering

Er zijn nogal wat normen waaraan een kit moet voldoen. De NEN-EN 15651 norm bepaalt waaraan een voegkit moet voldoen om in aanmerking te komen voor bepaalde toepassingen zoals gevel- en verbindingsvoegen (type F) of beglazing (type G).

Bovendien staat er in de CE-markering onderaan de koker vermeld of het product geschikt is voor intern (INT) of extern (EXT) gebruik en welke bewegingsklasse (7,5% – 12,5% – 20% – 25%) van toepassing is.

Voor de maximale toelaatbare vervorming is de EN ISO 11600 van kracht. Deze internationale norm specificeert de soorten en klassen van afdichtingsmiddelen die in de bouw worden gebruikt op basis van hun toepassingen en prestatiekenmerken. Ook worden de eisen en de testmethoden voor de verschillende klassen gegeven. Binnen de beglazingskitten (type G) zijn daarbij vier klassen mogelijk, te weten klasse 25HM, 25LM, 20HM en 20LM. HM staat voor hoge modulus en LM voor lage modulus.

Dit heeft te maken met het bewegingscoëfficiënt van de kit. De keuze zal onder andere worden bepaald door de hechting op glas en de ondergrond zoals hout, kunststof of metaal. De beglazingskitten moeten druk- en windbelasting op glasoppervlakken kunnen opvangen.

Voor de uitvoering en constructie van beglazingssystemen zijn de normen NEN 3576 en NPR 3577 van kracht. Deze normen geven aan waaraan de beglazingssystemen moeten voldoen en hoe deze zijn te bereiken. Voor een juiste uitvoering zal je als schilder/glaszetter deze normen moeten raadplegen.

Beoordelingsrichtlijn

Dan is er nog de BRL 2801. Deze beoordelingsrichtlijn heeft betrekking op kitten die bestemd zijn om te worden toegepast in afdichtingen tussen glas en de sponning in hout, aluminium of kunststof conform NPR 3577. BRL 2801 is een certificatieregeling voor de afgifte van een KOMO-productcertificaat voor beglazingskit.

Hierbij worden onder andere eisen gesteld aan de ingangscontrole van de grondstoffen, controles tijdens het productieproces en een toetsing van het eindproduct. Daarnaast vinden er bij externe laboratoria proeven plaats op aspecten zoals duurzaamheid en hardheid. Het belangrijkste waar een schilder/glaszetter op moet letten, is dat een kit voldoet aan alle gestelde eisen uit de BRL 2801 met KOMO-certificaat, ISO 11600 G 25LM, NEN 3576 en NPR 3577.

Overschilderbaarheid

Specifiek voor Nederland is de eigenschap ‘overschilderbaarheid / verfverdraagzaamheid’ van toepassing. Binnen Europa is het niet gebruikelijk een beglazingskit gezamenlijk met het kozijn te schilderen, behalve in Nederland. In ons land wordt de kitvoeg meestal met het kozijn meegeschilderd tot aan het glas. Voor de Nederlandse markt zijn daarom kitten ontwikkeld die overschilderbaar zijn met zowel watergedragen als met oplosmiddelhoudende verftypen.

Beglazingskitsoorten

De belangrijkste indeling van beglazingskitten is die aan de hand van het ‘rheologisch’ gedrag (viscositeit en vloeigedrag van de kit) en de vervormbaarheid. In tabel 1 vind je een indeling van kitten op basis van vervormbaarheid. Als schilder/glaszetter kom je verhardende kit uit groep 1 soms nog tegen bij vervanging van glas door breuk.

De plastische en plastisch/elastische kitten worden over het algemeen niet meer gebruikt. De belangrijkste groep zijn de elastische beglazingskitten met de hybride kitten, MS polymeerkitten, polyurethaankitten, siliconenpolymeren en de siliconenkitten. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen topafdichtingen (ruimte tussen glaslat-glas en tussen sponning-glas) en stopverfvervangers.

Stopverfvervangers

Stopverf op basis van siliconenpolymeren wordt gebruikt voor het volbed vullen van sponningen, waarbij men graag het ‘stopverfzoom-uiterlijk’ wil behouden. Daarnaast is het ook van belang dat het speciale glas (dun isolerend dubbelglas en vacuümglas) goed wordt afgedicht in de sponning. De doorharding vindt plaats door inwerking van waterdamp uit de omringende lucht.

Rimpel- of barstvorming doet zich niet voor en de hechting van de kit in de sponning en aan het glas is aanzienlijk beter dan bij ‘lijnoliestopverf’. De verwerking van stopververvangers is anders dan bij traditionele stopverf. Een stopverfvervanger wordt direct vanuit de verpakking aangebracht en het oppervlak wordt glad afgewerkt met een speciale afstrijkspatel en eventueel zeepwater. Het afwerken verlangt wat gewenning, omdat het product veel ‘kleveriger’ is dan lijnoliestopverf.

Kitverpakkingen

Kitten worden geleverd in kunststof kokers of in worsten. De meest gangbare verpakking voor kitten is de kunststofkoker van 310 ml. De professionele schilder/glaszetter maakt het meest gebruik van worsten. Beglazingskitten zijn beperkt houdbaar.

Afhankelijk van de soort varieert dit tussen 6 tot 12 maanden. De houdbaarheid van kitten is afhankelijk van de temperatuur tijdens opslag. De meeste kitten worden bij lagere temperaturen aanzienlijk stugger en moeilijker verwerkbaar. Het is daarom altijd aan te bevelen om de minimale opslagtemperatuur van circa 15-20 graden Celsius aan te houden.

Arbo- en milieuaspecten

Alle kitten worden volgens de regels die in Nederland en de Europese Unie gelden geëtiketteerd. Noodzakelijke voorzorgsmaatregelen worden op het etiket vermeld. Daarnaast zijn veiligheidsinformatiebladen verkrijgbaar (zie kader), die uitgebreide informatie over de producten geven. Het is van belang dat de verwerking plaatsvindt met inachtneming van de geldende applicatie-, milieu- en voorzorgsmaatregelen.

Aanbrengen van kitvoegen
Voor het aanbrengen van kitvoegen bestaat een aantal grondregels. Deze worden hieronder beschreven:

• Temperatuur: De temperatuur van de ondergrond moet minimaal circa 5 ⁰C tot een maximum van circa 25 ⁰C zijn.
• Ondergrond: De ondergrond moet bij aanbrengen schoon, droog, stof- en vetvrij zijn.
• Voegbreedte: Controleer de voegbreedte. Deze minimale afmetingen zijn 4 mm breed en 6 mm diep.
• Tuitopening: De tuitopening moet dezelfde breedte hebben als de voeg. Door tijdens het spuiten het kitpistool onder een hoek van 45 graden te houden, loopt de tuit parallel met de voeg. De kit moet met lichte druk tegen de voegwanden worden aangedrukt.
• Apparatuur: Voor de applicatie van kitten wordt meestal gebruikgemaakt van een handkitpistool, accukitpistool of persluchtpistool. Deze kunnen worden gebruikt voor kokers van 310 ml of voor folieworsten van 310 of 600 ml. Een persluchtpistool werkt gemakkelijker doordat de kit door de druk van de lucht gelijkmatig uit de verpakking in de voeg wordt geperst.
• Afstrijken: Er zijn droog- en nat-afmesbare beglazingskitten. Droogafmesbare kit bevat siliconen. Bij nat-afmesbare kit wordt de kitzoom met zeepspray bespoten en daarna wordt de overtollige kit verwijderd.
  

Geraadpleegde bronnen voor dit artikel: handboek ‘Glas- en glasverwerking’, Bouwend Nederland vakgroep Glas, Kenniscentrum Glas en de kitfabrikanten Bostik Benelux BV, Soudal Group en Sika Nederland BV. In een volgend artikel behandelen wij andere hulpmaterialen voor het plaatsen van glas.

Informatiebladen
Wanneer je een informatieblad van een beglazingskit bekijkt, worden er diverse technische gegevens vermeld van onder meer het uithardingssysteem, de huidvorming bij 23°C/50% RV, de uithardingssnelheid, de hardheid,  elastisch vormherstel, maximaal toelaatbare vervorming, elasticiteitsmodulus en rek bij breuk. Het voert echter te ver om al deze gegevens in dit artikel uit te werken.

Tabel 1: Indeling van kitten naar vervormbaarheid

Tekst en Foto’s: Gerard Scholten