‘Aan een goede relatie hoef ik niets te verdienen.’ De instelling van ondernemer Jan Baatje (62) uit Oude Leije is nooit veranderd. Door zijn prima contacten en dito kwaliteit staat hij negen jaar later weer op de steiger rond het kerkje in Hijum, een dorpje vlak boven Leeuwarden. Het bijzondere project, waar hij in 2005 als ozp’er de titel Schildersbedrijf van het Jaar mee won.
Het Friese plattelandsdorpje Hijum is nog niet helemaal ontwaakt als Jan en zoon Ferry Baatje al aan het gereformeerde kerkje, een karakteristiek bouwwerk uit 1877, werken. ‘Het is een uniek gebouw in Nederland en voor zover ik weet ook in de wereld. De spits is grotendeels van hout en dat zie je volgens mij nergens anders’, legt Jan Baatje uit. Zoon Ferry Baatje is daar bezig met het schuren van het hout. Hij gebruikt een spiegeltje voor de onderkant van de balken. De volledige dekking ervan voorkomt optrekkend vocht. Jan Baatje wijst ondertussen naar de klok. ‘Je moet je voorstellen dat tussen die klok en de plaats waar de organist speelt, niets meer dan een houten vloer zit. Negen jaar geleden was het hout verrot en het had niet veel gescheeld of de klok was toen naar beneden gekomen.’
Herstelwerkzaamheden
Op verschillende plekken moesten anno 2003 herstelwerkzaamheden worden uitgevoerd, stelt Baatje, terwijl hij een stukje door rot aangetast hout verwijdert. ‘Voor een klein bedrijf als het onze was dat toen een zeer grote restauratieklus’, benadrukt Baatje. ‘Ze waren zo tevreden dat ik hier nu weer aan de slag kon, zonder dat ik hoefde in te schrijven.’ Belangrijke motivatie van de Gereformeerde Gemeente Hijum-Finkum om opnieuw voor Baatje te kiezen, was niet alleen de kwaliteit maar ook de kosten. ‘Er is weinig financiële ruimte bij opdrachtgevers als deze. Daarom is het ook alweer negen jaar geleden dat er een steiger om de toren is gezet. Voor een gemeente met zo’n honderd leden wordt dat al snel te duur. Een andere optie voor het hoge werk is er niet, omdat je met een hoogwerker niet bij de spits kunt komen zonder bij de buren in de tuin te staan.’ Door de bijzondere manier van werken van Jan Baatje wordt ook op andere manier kosten gespaard. Hij laat nog een keer het stukje rotte hout zien dat het net had verwijderd. Het is duidelijk dat naast het schilderen van de kerktoren ook andere werkzaamheden moeten worden uitgevoerd. Onder andere het plaatwerk moet worden vervangen, net als de leien op de spits die moesten worden nagekeken . ‘Zelf houd ik de regie. Voor alles wat hier gebeurt, zoeken wij een onderaannemer. Daar verdienen wij niets aan. De rekeningen van de onderaannemers worden direct naar de opdrachtgever verstuurd, daar ga ik niet tussen zitten.’ Met deze manier van werken worden twee risico’s voor zijn bedrijf uitgesloten, vertelt Baatje. ‘Wij hoeven nooit extra krediet aan te vragen om het voorschot aan de onderaannemers te betalen. Bovendien wordt voorkomen dat jouw bedrijf om welke reden dan ook geen geld ontvangt.’ Grote voordeel voor de klant is dat deze manier van werken goedkoper is en dat al het regelwerk uit handen wordt genomen.
Steigerwerk
Het steigerwerk is ook een van de zaken die Baatje heeft geregeld. Hij tikt even het aluminium van het beveilingsmaterieel aan. ‘Steigerbouwer Dorland uit Groningen verdient hier een pluim voor. Dit is voor een steigerbouwer natuurlijk een relatief kleine klus, maar Dorland vindt het erg leuk. Het project is uitgebreid op hun website belicht. Dorland besloot om het steigerwerk voor de zelfde prijs als de vorige keer aan te bieden. Zonder inflatiecorrectie of wat dan ook. Geen enkel ander bedrijf kon zo’n scherpe prijs neerzetten.’
Kleine en grote reparaties
Het schilderen is een klus van enkele weken. Volgens Baatje is de kwaliteit van het schilderwerk van negen jaar geleden nog goed, maar onderhoud wel een must. ‘De kerk moest eerst goed worden schoongemaakt.’ Daarna is alles in een Sikkes Primer Plus-grondverf gezet. De plekken waar dat noodzakelijk was zijn bijgeplamuurd en er zijn enkele kitreparaties uitgevoerd. ‘Voor de kleine reparaties gebruiken we een Sikkes Componex WR Fast. Een snel uithardende tweecomponenten reparatiemiddel op basis van urethan-acrylaat. Voor de grote reparaties gebruiken we het middel Componex WRT.’ Het werk wordt voorgelakt met Sikkens Rubbol EPS Plus en afgeschilderd met een Rubbol XD. ‘Met een zo hoog mogelijke glans.’ Baatje stelt dat er desnoods een laag extra verf wordt aangebracht om de tijd, die moet worden overbrugd om een steiger te plaatsen, zo veel mogelijk wordt opgerekt.
Metaalwerk
Voor het schilderen van de vele draagijzers, trekstangen en andere stalen of ijzeren onderdelen gebruikt Baatje een Brantho Korrux. ‘De coating brengen we aan nadat we het roest hebben uitgeslepen.’ Ook het lood wordt vanwege de goede hechting met een zwarte Brantho Korrux afgewerkt. ‘Dit is alleen voor het aanzicht van de kerk. We onderhouden dit gebouw niet alleen, we verfraaien het ook. De twee taken van een schilder.’ De sierelementen, zoals ronde ballen en het haantje dat als windwijzer dient, wordt verguld. ‘We gebruiken geen bladgoud, dat zou te kostbaar zijn. De elementen worden afgewerkt met een goudverf van fabriek H. de Vos en Zonen uit Den Haag. In deze twee componentenverf zit versnipperd goud.’ Reparatie en vervanging van glaswerk is ook een onderdeel dat Baatje op de locatie doet. ‘En dat is best een tijdrovende klus vanwege de verschillende vormen van het glas.’
Minder dingen en selecte keuzes
Baatje blijft tijdens het beklimmen van de laatste ladder even stilstaan. ‘Het gaat allemaal niet meer zo heel snel’, verontschuldigt hij. Baatje zet de volgende stap. In 2008 kreeg de inwoner van Oude Leije een herseninfarct, waar hij redelijk goed van is hersteld. De situatie vroeg wel om keuzes te maken, legt hij uit terwijl hij de laatste treden vastpakt. Personeel huurt het bedrijf bijvoorbeeld niet meer in. ‘Het schilderwerk doen we nu nog met z’n tweeën, Ferry en ik. Voor de herseninfarct pakte ik eigenlijk al het werk wat ik pakken kon. Nu nemen we veel minder dingen aan en maken selecte keuzes. Het gaat dan voornamelijk om klussen, die we uit onze bestaande klantenkring halen. Die telt overigens wel driehonderd namen. De opdrachten betreffen vaak oude boerderijen of kerken. Daar zijn we specialist in geworden. Het mooie is dat de klanten altijd terugkomen.’ Aangekomen op de hoogste steigeretage tuurt Baatje over de uitgestrekte landerijen in het Noorden van Friesland. Hij komt tot de conclusie dat het schilderwerk voor hem in negen jaar tijd niet veel is veranderd. ‘Dat ik nu op deze steiger sta, voelt als een flashback.’ Het schilderen met VOC 2010-verven en de eventuele effecten met droging en dergelijke heeft Baatje nooit als onplezierig ervaren. ‘Dat komt ook omdat wij veel dingen al in een vroeg stadium uitproberen. Neem de Rubbel XD, een verf die steeds meer wordt gebruikt. Wij schilderen deze kerk negen jaar geleden ook al met die verf. Op ontwikkelingen moet je inspelen. Daarom heb ik VOC 2010 ook nooit als een bedreiging gezien, want voor bedreigingen zijn altijd oplossingen.’