Veel buiten de school met de leerlingen aan de slag. Dat past in de filosofie van Daan Bootsma, docent schilderen op praktijkschool Symbion in Didam. Dus staat zijn schildersploeg van zes heren en een dame te schilderen rond een indoor voetbalveld. ‘Een enkele leerling hier stroomt door naar het mbo. Ik probeer ze alles mee te geven voor de “vrije arbeid”.’
Praktijkscholen, dat is weer wat anders dan praktijkonderwijs…
‘Inderdaad. Op een praktijkschool kom je niet zomaar. Het is onderwijs voor scholieren voor wie vmbo-K of vmbo-B te lastig is. Veel leerlingen komen vanuit het speciaal basisonderwijs, andere na een poging op het vmbo. Moeilijkheden met leren hebben ze allemaal. Verder kom je alle varianten en afkortingen hier wel tegen: adhd, dyscalculie, dyslexie…’
En allemaal best serieuze problematiek, geen kwestie van: even doorpakken en je bent er vanaf.
‘Klopt. Met sommige leerlingen komen we zover dat ze entree-niveau bereiken en dat ze daarna in het mbo instromen. Die hebben daar dan veel hulp en ondersteuning bij nodig. De meesten zitten bij ons op school tot hun achttiende. Ze kunnen die opleiding succesvol afsluiten met een ‘SVA’-certificaat. Mensen verlaten het praktijkonderwijs op drie uitstroomprofielen: Beschermde arbeid, dan kom je meestal op een sociale werkplaats te werken. Arbeid met ondersteunende maatregelen, dan zijn er echt aanpassingen nodig voor je arbeidsplaats. Of Vrije arbeid, dan kun je in principe de arbeidsmarkt op, of in het entree-onderwijs terecht. Je kunt als schilder dan assistent-schilder worden: opruimen, schoonmaken, gronden, schilderen. In veel gevallen zullen ze wel langere tijd extra begeleiding nodig hebben.’
Bij jullie is de opleiding flink gegroeid, toch?
‘Ja. Van vier scholieren vorig jaar naar acht dit jaar. Waarvan er één leerling helemaal uit Arnhem komt. Daar is wel een praktijkschool, maar geen schilderopleiding en dat wou hij zo graag. Al mijn leerlingen zijn hartstikke gemotiveerd om het vak te leren. Vanaf het vierde jaar lopen ze ook stages bij schildersbedrijven.’
Zijn die stageplaatsen makkelijk te vinden?
‘Niet altijd. Een bedrijf moet het wel kunnen. Deze jongeren moet je steeds heel precies vertellen wat ze moeten doen en hoe. Je merkt wel dat nu de schaarste op de arbeidsmarkt zo toeneemt er meer bedrijven bereid zijn om stageplaatsen ter beschikking te stellen.’
Hoe ben jij in dit werk terecht gekomen?
Ik ben nu drie jaar docent. Daarvoor was ik jarenlang allround-schilder met alle papieren op zak, tot en met mbo-4 ondernemen, voor diverse schildersbedrijven. Dat was ook het punt: het ene na het andere schildersbedrijf ging failliet en dan kon ik weer bij het volgende beginnen. En die winter-ww zag ik ook niet meer zo zitten. Toen begon ik met dit werk, ik vind het geweldig. Ik volg nu de opleiding tot praktijkdocent, met dat diploma mag ik ook op mbo-niveau les geven, maar de praktijkschool is wel echt mijn ding. Het begeleiden van jongeren op dit niveau trekt me.’
Hoe motiveer je de leerlingen om voor de richting schilderen te kiezen?
We proberen in de eerste drie klassen de scholieren te interesseren in het schildersvak. De meesten hebben wel een idee van wat een schilder doet. Ik laat mijn oudere klassen ook veel in de school schilderklussen opknappen. Dan zien de andere leerlingen hoe leuk het is. Qua onderwijs houd ik het in het begin letterlijk heel klein: ze gaan een lijstje maken: zagen, timmeren. En dat gaan we dan schilderen, er een compleet verfsysteem op zetten. Ondertussen vertel ik ze dan over het schildersvak.’
Is er contact tussen de schilderafdelingen van de praktijkscholen?
‘Nee, niet veel. Er zijn er ook niet zoveel, geloof ik. Mijn voorganger hier in Didam is nu iets soortgelijks in Zutphen aan het opzetten. En ik spreek wel met mensen van de OnderhoudNL SchildersVakopleiding. Maar niet structureel. Wat dat betreft ben je wel op jezelf aangewezen. De materialen kopen we allemaal zelf, we worden zelden gesponsord.’
Je hebt een filosofie van: veel buiten de school schilderen.
‘Ja, dat is toch het mooiste. We hebben een goede aan voetbalvereniging DVC’26, hier in Didam. Daar is altijd wel binnen of buiten iets te schilderen. Zo hebben we nog een paar andere projecten waar we aan de slag kunnen. Op een project als dit laat ik ze vaak zelf eerst nadenken over hoe ze een klus kunnen aanpakken. Jongens die al wat verder zijn laat ik het hun medescholieren uitleggen. Ik begeleid dat dan. Zo werk je het best aan hun zelfstandigheid.’
Is schilderen moeilijk om te leren?
‘Nou, dat valt nog behoorlijk tegen. Als schilder heb je heel veel verschillende spullen nodig, die je allemaal op het juiste moment bij je moet hebben. Anders moet je wéér die steiger op en af om schuurpapier te halen. Of sta je met de verkeerde verf op een klus. Juist dat plannen, je zaken op orde hebben, vooruit denken, dat zijn zaken die lastig zijn voor deze jongeren.’
Foto:
Daan Bootsma: ‘Doceren op de praktijkschool is wel echt mijn ding’
Foto: JMS