Wat als Kenniscentrum Savantis zou worden opgeheven? Bij het Radius College moeten ze even nadenken wat dat voor hen zou kunnen betekenen. ‘Niet veel’, is de voorlopige conclusie. Want in tegenstelling tot veel andere technische mbo’s ontwikkelden ze bij het Radius hun eigen schildersopleiding. Tot en met niveau 4.
‘Waarom we ook schilders op niveau 4 willen opleiden?’, vraagt Bart Vanlaerhoven, teamvoorzitter en docent van het ‘Team Schilders’ van het Bredase Radius College. ‘Omdat verder niemand anders het doet. Schilder^sCool neemt die taak niet op zich. Net zoals ze ook niet geïnteresseerd zijn in een opleiding voor schilder op niveau 1. Dergelijke leerlingen leiden wij wel op. En we doen ook moeite voor ze om een baan te vinden. Al is dat in veel gevallen niet mogelijk. Een jongen die tenslotte op school nooit op tijd komt, die gaat het bij een schildersbedrijf ook niet redden. Wat betreft dat niveau 4: Schilder^sCool heeft daarvoor wel een soort van doorstroomvariant, Schilders^sCool Next. Dan word je als schilder gedetacheerd via Faber Personeelsdiensten of OPstap, waar je dan in dienst bent, en zou je in principe via dat uitzendbureau kunnen doorstuderen. Maar alleen als je zeker twee jaar vast bij een baas gedetacheerd blijft en alleen als die baas dat ook een goed idee vindt. Op die manier zullen er niet veel niveau 4 gaan halen.’
Ramon de Bruijn, docent bij het Team Schilders: ‘We zijn dit schooljaar begonnen met een door ons zelf ontwikkelde opleiding op niveau 4 ‘middenkaderfunctionaris afbouw en onderhoud’. We geven nu nog de opleidingen ‘specialist interieur en decoratie’ en ‘decoratie en restauratie’ op niveau 4 met behulp van lesmateriaal van Savantis. Maar ook deze twee opleidingen hebben we nu grotendeels zelf ontwikkeld aan de hand van de wettelijk bepaalde kwalificatiedossiers. Die kd’s worden nu allemaal herschreven door ‘paritaire’ commissies: met vertegenwoordigers van het bedrijfsleven, het onderwijs en het ministerie erin, volgens een vast stramien. Die worden qua structuur weer tamelijk anders dan de kd’s waar we onze examinering op aanpassen, maar goed… dat zijn we in het onderwijs wel gewend, dat elke paar jaar het ministerie weer andere dingen wil.’
Vanlaerhoven: ‘Kortgeleden werd het gezeldiploma uitgesplitst in uitstroomvarianten. Nu heet je weer gewoon ‘gezel’ als je afstudeert. Ik kreeg vandaag weer een brief van het ministerie van 27 kantjes. Dat moet je dan allemaal getrouw doornemen en integreren in je onderwijs. Savantis doet wel wat aan ondersteuning op dat gebied, met bijvoorbeeld twee keer per jaar een docentendag, maar je moet het toch zelf doen.’ De Bruijn: ‘We zijn nu bezig om ons te kwalificeren voor het afnemen van de ‘Proeven van Bekwaamheid’ voor niveau 4. Wat wel steekt is dat we geen meestertitel kunnen verlenen.’ Vanlaerhoven: ‘Meesterschilder kun je alleen worden als je twee leergangen van de specialismen op niveau 4 met goed gevolg hebt afgerond. Dat zou dus bij ons geen probleem zijn. Alleen schrijft de overheid voor dat alleen de branches dat kunnen beoordelen. Dus kom je daarvoor toch weer bij Savantis uit.’
Leermethodes en didactiek
Zoals ook bij de aanschaf van leermethodes. ‘Ik schat dat 80 procent van de mbo-scholen de leermiddelen van Savantis afneemt’, zegt De Bruijn. ‘Wij niet. Onder andere omdat we hier intern op het Radius College een grote verbeteringsslag gemaakt hebben. We zijn een school met wel 110 verschillende technische opleidingen en met destijds een sterk vergrijzende docentengroep. We ontdekten dat het een wirwar was van zelf ontwikkelde en aangekochte onderwijsmethodes en wilden de kennis van de docenten behouden. In verschillende technische beroepen bleken onderwijsvormen heel goed onderling uitwisselbaar. En het meeste verkrijgbare lesmateriaal is gestoeld op lesgeven voor grote groepen. Bij het Radius College hanteren we een andere didactiek. Met leerlinggroepen die nooit groter zijn dan 12 man en met veel overleggen en ervarend leren.’
Van Laerhoven: ‘Daarbij, de ontwikkelcapaciteit van Savantis werd kleiner, schraler naarmate hun financiën minder werden. Minder geld betekent minder onderhoud op de producten en dat heeft invloed op de kwaliteit. Dat probleem wordt naar eer en geweten door roc’s opgelost door onderwijsproducten met elkaar te delen op de gedeelde website ‘schilders-in-opleiding.nl’. In wezen geef je daarop je kennis weg. Ook daarom besloten we om ons eigen lesmateriaal te ontwikkelen.’
Proeven van Bekwaamheid in plaats van examineren
‘Kd’s schrijven het “wat”, het weten en kunnen, per opleiding landelijk voor’, legt De Bruijn uit. ‘Dat moet je als school voor 100 procent afdekken. Op welke manier je dat doet is aan de school om te bepalen. Bij het Radius College geloven we in activerende didactiek, met kleine groepen. Ook de manier van toetsen kan verschillen. Elders doen ze misschien aan examineren, wij doen aan Proeven van Bekwaamheid. Hier liggen mogelijkheden om regionaal afstemming te vinden over de inhoud van het onderwijs met de bedrijven.’
Klankbordgroep
‘We hebben vorig jaar een inspectie gehad die concludeerde dat ons onderwijs niet zomaar “voldoende” was, maar echt “goed”. Dat was voor ons de bevestiging dat we op koers liggen om de beste schildersopleiding van Nederland te worden. De volgende stap is een klankbordgroep oprichten met schildersbedrijven erin. Zodat ze ons kunnen vertellen wat we kunnen verbeteren aan ons onderwijs.’
Samenwerking met Schilder^sCool
Vanlaerhoven: ‘Of Schilder^sCool dat niet eigenlijk zou moeten doen? Ik weet het niet. We hebben een geweldige samenwerking met Schilder^sCool, hier in Breda en in Tilburg. We hebben deze praktijkschool hier samen opgericht en zo’n 40 procent van onze leerlingen volgt een BBL-opleiding, onder andere via Schilder^sCool. Andere BBL-leerlingen werken rechtstreeks bij bedrijven, hele grote maar ook kleinere. Ik weet dat er ook mbo’s zijn waar 100 procent van de schildersleerlingen via Schilder^sCool werkend-leren. Maar hier is dat dus niet zo.’
Accreditatie Savantis
De heren waarderen Savantis vooral vanwege zijn functie om leerbedrijven te accrediteren. ‘Dat is een goede zaak, dat een branche keurt of bedrijven geschikt zijn om leerlingen te begeleiden. Dat zou voor ons een flinke taak erbij zijn.’ Maar die functie behoort tot de zogenaamde ‘wettelijke taken’ en zal door het nieuwe SBB worden uitgevoerd. Ook de examencentra waar de Savantis-examens worden afgenomen zouden de mbo-docenten wel missen, als die zouden verdwijnen. ‘Verschillende deelexamens voeren we hier zelf uit’, legt De Bruijn uit. ‘Zoals vandaag. Maar andere laten we via Savantis lopen. Vooral vanwege het gemak. Ze hebben speciaal ingerichte examenlokalen, daar zouden we hier wat meer moeite voor moeten doen, maar zó lastig is dat nu ook weer niet.’
Uniek onderwijsaanbod
Vanlaerhoven: ‘De kosten van onze opleiding zitten relatief veel in het ontwikkelen van lesmateriaal. Docenten krijgen daar tijd voor. Maar ik vind het geen kapitaalvernietiging als meer mbo’s dat ook zouden doen. Ook al is dat voor dezelfde kwalificatiedossiers. Je wilt je als mbo-school tenslotte van andere opleidingen onderscheiden. Elke school heeft weer andere didactische principes en een andere regio waar misschien wel andere vaardigheden worden gevraagd. Zo ontwikkel je een uniek onderwijsaanbod met voldoende waarborgen en garanties.’