In Nederland zijn schilderen en stukadoren doorgaans twee gescheiden vakspecialismen. Er zijn maar weinig bedrijven die beide disciplines combineren. Zachar Yeghiazaryan uit Warffum heeft ze als geen ander in de vingers. “Ik hou vooral van moeilijke klussen”, aldus de restauratievakman.
De Armeen Zachar Yeghiazaryan vluchtte bijna 17 jaar geleden om politieke redenen naar Nederland. Sinds 2008 runt hij zijn eigen restauratiebedrijf Sarvard in Warffum (Gr). “Ik leg mij toe op decoratief schilder en –stucwerk en restauratietechnieken. Mijn schilderspecialismen zijn paustekeningen, hout- en marmerimitaties, muurschilderingen, verfspuitwerk met verschillende effecten, geveldecoratie en -restauratie en vergulden.” Als stukadoor biedt hij onder andere modern stucwerk, het maken of restaureren van lijsten en ornamenten, sjablonen maken en boetseerwerk van klei en specie.
Armenië
Yeghiazaryan komt uit een familie die al vele generaties stukadoors, schilders en bouwvakkers voortbrengt. “Op mijn 12e jaar begon ik als leerling-stukadoor bij mijn vader. Drie jaar later begon ik ook het vak van decoratieschilder te leren. Mijn twee jaar in militaire dienst in Siberië combineerde ik vooral met decoratieschilderwerk aldaar. Terug in Armenië begon ik op mijn 20e jaar een eigen bedrijf”, vertelt hij.
Na tien jaar verhuisde Yeghiazaryan zijn zaak naar Rusland en ging hij zich tevens toeleggen op decoratiestucwerk. Ik verdiende daar prima. Vooral de mensen die veel geld hadden besteden, wilden graag decoratiewerk in hun woonhuizen. Op een gegeven moment had ik 20 mensen in dienst.”
Acht jaar later, toen de markt enigszins inzakte, keerde Yeghiazaryan terug naar Armenië, waar hij zijn bedrijf voortzette. Om politieke redenen ontvluchtte hij zijn vaderland in 2000. De Armeen kwam met zijn gezin in Nederland terecht en woonde enkele jaren in het AZC Winsum. “Daar verveelde ik me al snel. Om de tijd te doden, begon ik als vrijwilliger met het restaureren van ornamenten en rozetten in oude panden. Daarnaast werkte ik in Openluchtmuseum Het Hoogeland te Warffum. Zo bouwde ik al gauw een vrienden- en kennissenkring op in de regio.”
Sarvard
Toen Yeghiazaryan in 2008 een verblijfsvergunning kreeg, besloot hij zijn oude beroep weer op te pakken. Hij maakte een ondernemingsplan, kreeg een banklening en begon in Warffum restauratiebedrijf Sarvard (genoemd naar de berg bij zijn geboorteplaats). Door zijn goede contacten met de mensen in de regio kreeg de zzp’er meteen diverse schilder- en stukadoorsklussen toebedeeld. Zo werkte hij onder andere mee aan de restauratie van kerken in Winsum en Warffum en van enkele monumentale huizen in de provincie Groningen.
“Hier in Nederland sta ik regelmatig kozijnen en deuren voor klanten te schilderen, terwijl mijn hart vooral bij het specialistische decoratie- en restauratiewerk ligt. Maar daar is veel minder vraag naar”, stelt Yeghiazaryan. “In Rusland maakte ik erg veel wandschilderingen in woonhuizen, omlijst met ornamenten. Maar ook wanddecoraties met 3D-effecten, door middel van spuittechniek. Hier in Nederland zie je dat niet of nauwelijks.”
Paustekening
Een ander specialisme van de Armeen is de paustekening, ook wel fresco-secco genoemd. Een muurschildertechniek waarbij pigmenten, gemengd met een organisch bindmiddel en/of kalk, worden aangebracht op een droge pleister . Deze secco techniek verschilt van de meer gangbare fresco -techniek, waarbij de schildering wordt uitgevoerd op een laag natte gips.
Tot teleurstelling van Yeghiazaryan komen paustekeningen nauwelijks meer voor in Nederlandse interieurs. “In veel oude woningen en gebouwen zijn ze helaas in de loop der tijd verwijderd of overgeschilderd, omdat men er geen waarde meer aan hechtte. Jammer, want ik vind het juist unieke, waardevolle decoraties. Desgewenst kan ik paustekeningen restaureren of zelf ontwerpen en aanbrengen voor opdrachtgevers.”
Paardenhaar
Een bijzonder project voor Yeghiazaryan was restauratiewerk in de Schelpengrot op het landgoed Nienoord te Leek. Dit is een 17e eeuws tuinhuis, waarvan de wanden beplakt zijn met duizenden mozaïekstenen en tropische schelpen. Twee jaar lang werkte de Warffumer aan deze klus, waarbij door hem de decoraties van mozaïeken en tropische schelpen in oude glorie werden hersteld.
Momenteel werkt Yeghiazaryan aan een monumentale pastoriewoning in Warffum, welke aardbevingsschade heeft opgelopen. In de door hem opnieuw gemetselde daklijst bracht hij paardenhaar in de verse specie aan. “Dit haar heb ik bij een boer vandaan gehaald en zorgt voor samenhang in de specie, waardoor toekomstige schokken beter kunnen worden opgevangen en zich minder scheurvorming voordoet in de gevel. Een traditionele oplossing die we ook in Armenië toepasten. Daarna werk ik de daklijst af met stuc- en schilderwerk.”
Verf
“In Armenië maakte ik als schilder vaak zelf verf”, zegt Zachar Yeghiazaryan. “Eerst meel koken en daarna honing, ei, suiker, krijt en pigmenten toevoegen. Hier in Nederland haal ik bij de verf, net als iedere andere schilder, bij de verfgrossier vandaan. Toch voer ik regelmatig nog houtimitaties uit, waarbij ik als verf een eigen mix van bier en pigmenten gebruik. Met olieverf als ondergrond. Het eindresultaat is erg mooi. In Rusland en Armenië heb ik jarenlang met oplosmiddelhoudende verven gewerkt. Daar ondervindt ik fysiek nog steeds de naweeën van. Gelukkig wordt in Nederland binnen alleen met watergedragen verven gewerkt.”