Met uitzicht op de Dom en omgeven door 10.000 vierkante meter stadstuinen biedt Grand Hotel Karel V een groene omgeving midden in het centrum van Utrecht. Dit voormalige veertiende-eeuwse klooster was ooit het thuis van middeleeuwse ridders, priesters en keizers.
Vandaag de dag is het een van de meest verrassende plekken in de stad. Het historische terrein – met daarop stijlvolle gebouwen, schitterende binnentuinen, een wandelpad en enkele terrassen – barst van de historie (zie het eerste kader onderaan dit artikel, red).
De particuliere eigenaar gaf dit voorjaar opdracht aan het Utrechtse aannemersbedrijf Van Zoelen om gevelonderhoud aan het hotel uit te voeren. Daarnaast moest de complete buitenschil (pleisterwerk, houten- en stalen geveldelen) opnieuw worden geschilderd. Van Zoelen deed hiervoor een beroep op stadgenoot Stijlaart Schilders.
“We zijn in week 10 aan dit mooie project begonnen”, vertelt eigenaar-directeur René Stijlaart. “Aanvankelijk met een team van dertien schilders om het werk zo snel mogelijk uit te kunnen voeren. De terrassen op het landgoed zouden medio april opengaan en dan moesten wij daar klaar zijn met het schilderwerk.”
Projectleider Edgar Attevelt knikt en vervolgt: “Toen kwam ineens de coronacrisis en werd alles anders. Vanwege het ontbreken van hotelgasten kregen we van de opdrachtgever meer tijd en ruimte om ons werk uit te voeren. In feite was dat een geluk bij een ongeluk. Ook kwam er wat binnenwerk bij.”
Vleugels
Het schilderwerk aan het exterieur wordt door Stijlaart Schilders gefaseerd uitgevoerd. “We zijn nog volop bezig met het de achtergevel van de Napoleontische vleugel (zie kader, red.). De voorgevel van dit gedeelte moeten we nog onderhanden nemen en ook de Romeinse vleugel komt nog aan de beurt. Daarmee beginnen we waarschijnlijk deze maand. Dat hangt even van de hotelbezetting af.”
Attevelt schat dat 70 procent van het schilderwerk aan de buitenschil houten geveldelen omvat. De rest is vooral pleisterwerk en er zijn enkele stalen gevelelementen (muurankers en ramen). “Het meest arbeidsintensief zijn de lange houten daklijsten en ook de grote, brede dakgoten nemen veel tijd. Deze goten zijn grotendeels vernieuwd door Van Zoelen. De loodgieter die hier nieuw zink in aanbracht, zei nog nooit eerder zulke grote goten onderhanden te hebben gehad.”
Verven
In nauw overleg met accountmanager Eric Nieuwenhuis van verfgrossier Bevela koos Stijlaart ervoor om Trimetal-producten op de houten en stalen geveldelen aan te brengen. Cees Uijlenbroek van dit verfmerk maakte het verftechnisch advies.
“Omdat het schilderwerk in maart startte, werd alle houtwerk op diens advies afgewerkt met onze hoogglanzende vier-seizoenenverf Permaline Silicon 4SO. Gelukkig kwam de planning zo uit dat de schilders later de deuren behandelden, zodat we daar over konden schakelen op Permaline Primer Prestige als grondverf en de alkydhars lakverf Permaline Superieur als afwerking. Dat is ons meest duurzame systeem met de hoogste glansgraad. Die mooie, bolle hoogglans spat nu als het ware van de deuren”, zegt Uijlenbroek.
De stalen geveldelen werden geschilderd met de roestwerende lakverf Steloxine Decor Brillant. Op het pleisterwerk werd, op advies van Nieuwenhuis, voor Keim Soldalan gekozen: een verf op basis van het bindmiddel sol-silicaat (een combinatie van kieselsol en waterglas). In totaal werden twee lagen aangebracht. “Dit matte product tast de dampopenheid van de gevels niet aan, is waterafstotend, kleurvast en beschermt tegen schimmel en algengroei. Kortom: een ideale verf voor toepassing op het hotel.”
Stijlaart voegt hieraan toe dat er ook al Keimverf op het pleisterwerk zat. “Dat stond er nog wel goed bij, maar een opfrisbeurt was zeker nodig. Voordat we gingen schilderen, heeft een schoonmaakbedrijf de ondergrond gereinigd.”
Hoogteverloop
Volgens Attevelt troffen de werknemers van Van Zoelen relatief weinig houtrot aan bij het gevelonderhoud. “Er zit vooral oud grenenhout in het exterieur dat nog steeds van goede kwaliteit is. Het meeste houtrot zat in de moderne dakkapellen van meranti. Alle houtwerk was hoognodig aan een schilderbeurt toe. Met dakladders, hoogwerkers en steigers hebben we alle werk op hoogte uitgevoerd. Omdat er bij dit historische gebouw sprake is van veel hoogteverloop, zijn de gevels niet de makkelijkste om er goed bij te kunnen komen. Dat neemt dus meer tijd.”
Stijlaart vindt het mooi dat er in het project zoveel mogelijk voor de authentieke kleuren van het rijksmonument is gekozen. Zo worden bijvoorbeeld alle deuren en luiken ossenbloedrood geschilderd. “Op de houten geveldelen brengen we een tweelaagssysteem aan. Bij kaal hout en kaal gekomen staal een vierlaagssysteem”, zegt Uijlenbroek.
Stijlaart vindt het mooi dat er in het project zoveel mogelijk voor de authentieke kleuren van het rijksmonument is gekozen. Zo worden bijvoorbeeld alle deuren en luiken ossenbloedrood geschilderd. “Op de houten geveldelen brengen we een tweelaagssysteem aan. Bij kaal hout en kaal gekomen staal een vierlaagssysteem”, zegt Uijlenbroek.
“Weet je wat het mooie is aan een project zoals dit? Hier heb je een opdrachtgever die bereid is de schilder de beste producten én genoeg tijd te geven om kwaliteitsschilderwerk te leveren”, aldus Uijlenbroek. Stijlaart knikt. “Hotel Karel V is een van de grootste blikvangers in de stad Utrecht. Als plaatselijk bedrijf wil je zo’n mooi pand graag op je cv hebben staan.”
Historie hotel
In 1348 gaf de Ridderlijke Duitse Orde opdracht tot de bouw van het klooster ‘De Balije van Utrecht’. Vanuit dit klooster, dat in de volksmond al snel ‘Het Duitse Huis’ werd genoemd, vertrokken kruisridders naar het oosten om ‘de heidenen’ tot geloof te brengen. Keizer Karel V, heerser over het grootste Europese rijk ooit, verbleef in 1543 kort in het gebouw. Daarom is het huidige hotel naar hem vernoemd.
In 1807 kocht koning Lodewijk Napoleon voor 50.000 florijnen Het Duitse Huis van de Ridderlijke Duitse Orde. Hij wilde hierin een militair hospitaal vestigen. Dit werd uiteindelijk pas in 1823, na de Franse bezetting, gerealiseerd door koning Willem I van Oranje. Hij voegde een statige vleugel toe als militair hospitaal, dat deze functie tot 1990 behield. Daarna werd het slecht onderhouden pand enkele jaren gekraakt.
In 1992 is begonnen met een grondige renovatie van het inmiddels tot rijksmonument verklaarde complex. De ziekenzalen van het voormalig militair hospitaal zijn omgebouwd tot hotelkamers en suites in classicistische stijl (Napoleontische vleugel). In 2007 werd de tuinvleugel gerestaureerd en omgedoopt tot Romeinse vleugel. Archeologen kwamen namelijk bij de renovatie resten tegen van een Romeins grafveld uit de periode 40 v Chr. – 275 na Chr. De monumentale Napoleontische vleugel en moderne Romeinse vleugel herbergen tezamen 121 ruime kamers en suites in klassiek-moderne stijl.
Stijlaart Schilders
Het Utrechtse Stijlaart Schilders is een allround schildersbedrijf dat momenteel 25 werknemers telt, waarvan 20 in vaste dienst. Eigenaar-directeur René Stijlaart komt uit een schilderfamilie. Zijn vader, Adriaan Rutger Stijlaart, startte het bedrijf in 1977. Zoon René nam de zaak in 1993 over. Opdrachtgevers zijn particulieren, aannemers, architecten en andere zakelijke opdrachtgevers, voornamelijk in de regio Utrecht.
Cargobike
Verfgrossier Bevela Verf probeert verf zo CO2-neutraal mogelijk op de werkplek te bezorgen in de stad Utrecht en zet daarom hiervoor in toenemende mate een cargobike in. Sinds november vorig jaar worden op deze wijze dagelijks orders uitgeleverd. Ook bij het Karel V-project zijn enkele verfbestellingen van Stijlaart Schilders per cargobike aangeleverd. Met het initiatief werkt Bevela mee aan de doelstelling van de gemeente Utrecht om tot emissieloze stadsdistributie in 2025 te komen.
