Met haar bedrijf Mur Mûr brengt Annelies Toebes een stukje Italië naar Nederland. ‘Fresco is niet zo waterig als aquarel en niet zo dik als olieverf. Het zit ertussenin. De pigmentdeeltjes die je op de muur hebt gesmeerd, worden tijdens het drogingsproces ingesloten door de kalkmortel. Daardoor maak je als het ware een schilderij in de muur, die wel honderd jaar mooi kan blijven.’
Ze doet haar verhaal in haar atelier in Dordrecht, een voormalige kolenopslag. ‘Italië heeft heel veel frescoschilders, in Nederland ben ik een van de weinigen.’ Op de kunstacademie in Arnhem kwam ze in de jaren negentig in aanraking met de tweeduizend jaar oude schildermethode. ‘In het oude Egypte zijn fresco’s gezien, maar ook de Grieken en Etrusken pasten het toe.’ Bij een gastcollege over fresco was Toebes direct om. ‘Ik vond het helemaal te gek.’ Ze leerde het ambacht in de buurt van Florence, van een oude heer met de naam Tintori, wat ‘de verver’ betekent. ‘Hij was schilder en herstelde fresco’s die in de Tweede Wereldoorlog beschadigd waren geraakt. Ik werd zijn assistent, hij was toen al in de negentig.’
Fresco is een langzame en zware techniek. Het begint met het mengen van kalk en zand. Het ontstane kalkmortel brengt Toebes, nadat ze de wand heeft natgemaakt, met een stucspaan aan op de muur. Met behulp van pigmentzakjes en een ingeprikt lijnenpatroon op karton, zet ze een ontwerp over op de stuclaag.
Wanneer de muur nog een beetje vochtig is, ongeveer zes à acht uur na het opsmeren van de kalkmortel, begint Toebes te kleuren. Met water en pigmenten. Ze gebruikt hiervoor een speciaal fresco-penseel, ingewikkeld door een draad van was. ‘Dat deden ze in de renaissance ook al. Ik zet vaak een onderkleur op en daar schilder ik een tweede laag – in een andere kleur – overheen. Dat geeft een prachtig effect. Met tempera kan ik later nog details aanbrengen.’
Na verloop van tijd worden de kleuren dankzij de onderliggende kalk steeds lichter. ‘De kleuren lichten als het ware van binnenuit op’, zegt Toebes, die geniet van dit proces. Haar bedrijf heet niet voor niets Mur Mûr, Frans voor ‘gerijpte muur’. Met behulp van dunne doeken en warme lijm kan Toebes de fresco zelfs van de muur afhalen, waardoor deze – op doek – bij een verhuizing mee kan worden genomen. Dit heet ‘strappo’. ‘Dat doet bijna niemand, maar ik krijg er wel aanvragen voor. Laatst was ik in Italië en ontdekte ik weer nieuwe dingen. Fresco verveelt nooit.’