In het centrum van Breda laat de familie Fluitman haar rijksmonumentale woonhuis verbouwen en restaureren. Opvallend is dat de uitvoerende bedrijven uitsluitend ecologische bouwproducten mogen gebruiken. Voor Uytdehaag Schilderwerken betekent dit de allereerste kennismaking met natuurverven.
Frank en Anita Fluitman wonen in een rijksmonumentaal pand in het centrum van Breda, waarvan het voorhuis nog uit 1550 dateert. Hun huis bestaat uit twee verdiepingen. Zelf leven zij nu nog op de eerste en tweede etage. De begane grond werd jarenlang als winkelruimte verhuurd aan een ondernemer. Nadat deze zijn zaak sloot, slaagde de familie Fluitman er niet in een nieuwe huurder te vinden. “Daarom hebben we enkele jaren geleden besloten om zelf beneden te gaan wonen. Daar ademt het pand nog de grandeur van weleer uit en is ook veel meer ruimte”, vertelt Anita Fluitman. “De eerste en tweede etage verkopen we straks als woonruimte.”
Tijdrovend
De grootschalige interne verbouwing van winkel op de begane grond tot woonhuis is nu in volle gang. “Eerst belandden we in een lang voorbereidingstraject”,zegt Frank Fluitman. “Omdat het een rijksmonument betreft, moet je allemaal vergunningen regelen en dat vraagt weer veel overleg en dus tijd. Daarnaast wilde de gemeente Breda eerst een bouwhistorisch onderzoek in ons pand laten uitvoeren. Nadat bouwbedrijf Balemans dan eindelijk konden beginnen, stuitten zij in hun eerste week meteen op asbest. Uiteraard moest het werk meteen worden stilgelegd en vond asbestsanering plaats. Ook hadden we nog de pech dat de fundering van de aanbouw zó slecht bleek, dat deze compleet moest worden vervangen. Voor ons betekende dat een flinke extra kostenpost en wederom vertraging van het project.” Behalve verbouw vinden ook restauratiewerkzaamheden plaats om de karakteristieke elementen in en aan het monumentale pand te behouden. “Verder worden er isolerende maatregelen genomen en willen we zo energieneutraal mogelijk wonen door onder andere zonnepanelen op het dak aan te brengen en een zonneboiler, balansventilatiesysteem en warmtepomp te installeren.” Uit ideologisch oogpunt wil de familie Fluitman dat er bij het verbouwproject vrijwel uitsluitend ecologische bouwmaterialen worden gebruikt. Zo wordt bijvoorbeeld binnen houtvezelisolatieplaat in voorzetwanden geklemd en met leem afgewerkt. “En uiteraard mag er uitsluitend met FSC-hout worden gewerkt.”
Schilderwerk
Voor het binnen- en buitenschilderwerk ging de familie Fluitman in zee met Uytdehaag Schilderwerken uit Bavel. Dit bedrijf kreeg – in de geest van de ecologische gedachte – de strikte opdracht mee uitsluitend natuurverven te gebruiken. “Eerlijk gezegd hadden we nooit eerder met dergelijke verven gewerkt”, zegt directeur Frans Schuurmans. “Toch sprak het project me meteen aan. Ik vind ook dat we veel milieubewuster met de aarde moeten omgaan. Schilderen met natuurverven past in dat plaatje.“ Schuurmans besloot contact op te nemen met natuurverfgroothandel Farvocolor in Damwoude. Eigenaar-directeur Wyger Smits maakte vervolgens het verftechnisch bestek. In maart jongstleden begonnen de schilders aan de klus. Op alle houten geveldelen buiten (kozijnen, raamwerk, luiken, goten, betimmering en deuren) en het staalwerk wordt Aquamarijn-lijnolieverf aangebracht: Prelin grondverf, Profilin voorlak en Toplin aflak. Het pleisterwerk op de blokgevel aan de achterkant van het voorhuis zetten de schilders in de Finse Farfoil. “Met één laag van deze verf krijg je een mooi mat oppervlak. Het product bestaat uit gekookte lijnolie en als kleurstof worden oker, aardverfstoffen en recycling titaanwit gebruikt. Farfoil bevat zo’n 10 procent aromaatvrij oplosmiddel”, legt Smits uit. Op een deel van de gemetselde buitengevel bracht stukadoorsbedrijf Zwegers Kalei Unilit, een gekleurde afwerkmortel van Arte Constructo, aan.
Auro
Binnen worden de geleemde wanden voorzien van Yosima-leemfinish. Op de houten deuren, kozijnen en ramen is gekozen voor Aqualin, een aflak van Aquamarijn op basis van lijnolie-emulsie. Op de gipsen plafonds en wanden komt kalkverf van Auro. Volgens Smits kenmerkt dit product zich onder andere door goede dampdoorlatendheid, het tegengaan van schimmelvorming en het neutraliseren van geurtjes. Smits beweert dat Auro wellicht de meest milieuvriendelijke verffabrikant ter wereld is. “Het is een van de weinige, zo niet de enige, producent die consequent 100 procent natuurlijke en veilige producten maakt. Dus niet, zoals anderen doen – 1 procent van die gevaarlijke stof er in en 0,1 procent van dat gevaarlijke goedje onopvallend in de verf wegstoppen. Alle door Auro gebruikte grondstoffen staan op de productverpakking, en nog uitgebreider vermeld op www.auro.de. Ook op dat vlak is men van alle verffabrikanten het meest transparant.”
Aftrekbaar
Anita Fluitman houdt de vinger strak aan de pols, wat betreft de toepassing van natuurverven. “Zo wilde de vakman die onze houten keuken bouwt, deze in een reguliere watergedragen verf spuiten, zoals hij dat altijd gewend is. Wij vonden dit product echter niet milieuvriendelijk genoeg. In overleg met Wyger Smits wordt de keuken nu door de keukenbouwer in diens werkplaats gespoten in Auro Glanslak 250, een oplosmiddelvrije, waterverdunbare lak.” Schuurmans zou binnenshuis graag spuitapplicatie toepassen, maar zijn opdrachtgever wenst – in de stijl van het monumentale karakter – kwaststrepen terugzien in het schilderwerk. “Daarom voeren we alles handmatig uit met de kwast en de plafonds worden gerold. Daardoor zitten er iets meer arbeidsuren in dan bij andere binnenprojecten,waar we doorgaans voor spuitapplicatie kiezen.” Frank Fluitman vertelt dat het buitenschilderwerk van een monumentale woning door de Belastingdienst wordt beschouwd als onderhoud. “Daardoor zijn de kosten fiscaal aftrekbaar. Ook zijn ze akkoord gegaan met de meerkosten die het gebruik van ecologische bouwproducten mee kunnen brengen. Voor ons is dat uiteraard erg prettig.”
Uniek
Schuurmans: “Voor ons bedrijf is dit project, vanwege de toepassing van natuurverven, uniek. Mijn vader was vroeger ook schilder en zijn hele leven lang gewend te schilderen met lijnolieverven. Toen de synthetische verven hun intrede deden, kon ie daar maar moeilijk mee overweg. Ik stapte in 1962 in het bedrijf en schilderde juist graag met die moderne verven. Met lijnolieverf heb ik nooit gewerkt. Tot aan nu! Je zou kunnen zeggen dat de cirkel nu rond is!” Hij vertelt dat zijn werknemers enthousiast zijn over de verwerking van de lijnolieverven. “Ze zeggen dat het op de werkplek nu weer echt naar verf ruikt. Daarnaast vinden ze het leerzaam om met de –voor hen nieuwe- producten te werken.” Anita Fluitman hoort het glimlachend aan. “Wij hopen dat andere opdrachtgevers en schildersbedrijven ons voorbeeld zullen volgen door nadrukkelijk voor natuurverven te kiezen. Het biedt veel schilders wellicht ook de kans om zich in deze economisch moeilijke tijd te onderscheiden.” De bijzondere projectaanpak van de familie Fluitman is ook in Breda ‘hot news’ . Zo mochten zij hierover onlangs zelfs een presentatie voor de gemeente Breda houden. De schilders zijn naar verwachting nog tot oktober bezig met het schilderwerk. Samen met Smits werkt Schuurmans aan een onderhoudsplan voor het monumentale pand. “Het ligt in de planning om het exterieur eenmaal in de acht jaar te schilderen.”