De telefoon lijkt deze ochtend aan het oor van Anton Moshkov te zijn vastgeplakt. De Oekraïner is de nieuwste aanwinst van uitzendbureau M-Ployee in Stadskanaal. En wat voor een. Met zijn imposante netwerk mobiliseert hij vele enthousiaste landgenoten – gevlucht voor oorlogsgeweld – om aan het werk te gaan. Dat had Erik Lassche, directeur van de genoemde intermediair voor vakspecialisten, nog niet zo slecht gezien. ‘Anton solliciteerde kort voor de zomer bij ons voor een uitzendbaan. Toen dacht ik: waarom nemen wij hem niet zelf in dienst? Anton spreekt goed Engels, is bezig met een cursus Nederlands, heeft in Charkov een reisbureau gehad, is commercieel ingesteld, zit goed in elkaar en heeft een bepaald niveau.’
Omdenken
Een staaltje omdenken van Lassche dat tot op heden goed uitpakt. Wat hij nog vergeet te zeggen is dat zijn nieuwste collega representatief voor de dag komt, een soort Jevgeni Levtsjenko avant la lettre. Keurig gekleed en uitgebalanceerd vertelt Moshkov zijn verhaal, ogenschijnlijk onaangedaan door de ingrijpende vlucht die hij achter de rug heeft. De motivatie die hij bespeurt bij zijn landgenoten geldt misschien ook wel voor hemzelf. ‘Oekraïners in Nederland willen graag werken. Doe je dat niet, dan denk je steeds na over de oorlog. Daarom is het belangrijk je focus te richten op iets nieuws.’
FOTO’S: RV
Degenen die hij rekruteert, zijn dan ook niet per se alleen maar geïnteresseerd in schilderen. Als ze maar aan de slag kunnen. ‘Deze mensen willen heel graag aan het werk en zijn ontzettend dankbaar’, zegt Lassche. Hij heeft circa tien schilderende Oekraïners ondergebracht bij een project van SealteQ en Zandstra Schilderwerken. Respectievelijk onderhoud aan stalen brug de Gele Klap en houten muziektheater – aanvankelijk sporthal – de Stoperette. Zonder enige scholing? Zeker niet. De Oost-Europeanen hebben een driedaagse stoomcursus gekregen bij de Gap Academy, gespecialiseerd in opleidingen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. ‘Wat doet een schilder, hoe houd je een kwast vast, hoe schuur je, hoe verwerk je verf; dat soort basisvaardigheden’, verduidelijkt Eltjo Vos van M-Ployee. Dit alles in Makeport Mercurius, de voormalige Philipsfabriek in Stadskanaal.
‘We hebben een vergelijkbaar project gedaan met uitkeringsgerechtigden’, haakt Lassche in. ‘Dat was in 2017 en acht van de twaalf zij-instromers van toen zijn nog steeds aan het werk, in een reguliere baan bij Zandstra of SealteQ. De gemeente Stadskanaal had nu weer budget voor zo’n project.’ Ellen van Goor, personeelsadviseur van Zandstra: ‘Een van de jongens van toen is inmiddels leerlingbegeleider bij ons. Kun je nagaan wat voor stappen hij heeft gezet. Je moet mensen de kans en de tijd geven erin te rollen.’
Tweedehandsfietsen
De juiste begeleiding is daarbij essentieel. Die is bij de rustige, geduldige en vakkundige Jeroen Boerma van Zandstra in uitstekende handen. Bij SealteQ neemt Bé Jansema deze taak op zich. Een fiets is trouwens ook onmisbaar voor de Oekraïners. Lassche: ‘Wij hebben vier tweedehandsfietsen gekocht, omdat het voor sommigen te ver was naar de Gele Klap.’ Met een zogeheten Bristle Blaster, voorzien van een roterende borstel, zijn ze vervolgens aan het werk gezet. ‘Vrij arbeidsintensief’, beseft Jeroen Kroeze, hoofd bedrijfsbureau/inkoop bij SealteQ. ‘Maar je bereikt er wél een geschikte ondergrond mee voor het aanbrengen van een nieuw coatingsysteem. Als je ziet hoe serieus ze ermee bezig zijn; echt mooi.’
Bij de Stoperette is dat beeld niet anders. De nieuwe arbeidskrachten – in deze fase nog nijver aan het schuren en schoonmaken – presteren er boven verwachting. ‘De taal is soms een beetje lastig, maar met vertaalapps en handen en voeten kom je een heel eind’, weet Van Goor. ‘Ze waren in het begin ook wel timide, onzeker. Logisch, je komt in een ander land en er wordt het een en ander van je verwacht.’ Lassche: ‘Ze zijn allang blij dat ze iets te doen hebben, een paar centjes verdienen. De hele dag in zo’n containerdorp zitten, daar word je niet vrolijk van.’ Van Goor: ‘Moet je je voorstellen: je komt met je gezin in een barak terecht en kookt met twintig mensen in één keuken. Als wij hun iets kunnen bieden, werken we graag mee.’
Geen cent subsidie
En dat is beslist geen bezigheidstherapie. De arbeidsmigranten ontvangen een cao-loon: een aanzienlijk mooier bedrag dan de 260 euro leefgeld per maand die ze van de gemeente krijgen. Waarbij Vos graag aantekent dat er geen cent subsidie aan te pas komt, ‘zoals in Facebookcommentaren wordt gesuggereerd.’ Een tewerkstellingsvergunning hebben de Oekraïners niet nodig. ‘Ze gelden niet als asielzoekers. Wel moeten wij ze, zo gauw ze voor ons aan het werk gaan, melden bij het UWV’, zegt Lassche.
De achtergronden van de nieuwe vakkrachten lopen sterk uiteen. Bij de Gele Klap zou zelfs een advocaat rondlopen. Anderen die nu met kwast en verf in de weer zijn, waren in hun eigen land docent Oekraïense taal en literatuur, accountant, planner of bouwvakker. En Anton Moshkov had dus een reisbureau. Hij groeit echter snel in zijn nieuwe rol als intercedent en is vastbesloten met zijn gezin in Nederland te blijven. ‘Ik heb veel gereisd en kan landen vergelijken. Nederland is het beste land in Europa om te leven. Misschien wel het fijnste land ter wereld. We waren blij verrast hoe mensen ons in Haren verwelkomden; heel vriendelijk en we kregen een fiets.’ En weer trilt zijn telefoon; de zoveelste landgenoot die informeert naar een baantje. Lassche: ‘Anton is uitgegroeid tot ons visitekaartje.’
Vrijdag verschijnt op onze YouTube-kanaal SchildersVAKTV een video over de Oekraïners in Stadskanaal