TILBURG – De Dionysiuskerk in Tilburg, waarvan Leo Scholten het schilderwerk restaureerde en reconstrueerde, waarmee hij de SchildersVakprijs 2017 won, moet een publiektrekker worden. De voordeur gaat weer open en dus moeten nu ook de schilderingen op het plafond onder het orgel worden gerestaureerd.
‘Dat plafond hebben we bij de vijf jaar durende restauratie van de kerk destijds overgeslagen’, vertelt Leo Scholten, directeur van het gelijknamige restauratie- en decoratieschilderbedrijf in Huissen. ‘Bouwkundig was het nog wel goed en de grote voordeuren van de kerk werden niet meer gebruikt: de mensen komen binnen via de zijkant. Dan loopt zo’n laag plafond, helemaal onder het orgel, niet zo in het oog.’
Niet lang geleden de kerk werd bouwkundig gerestaureerd en Scholten en zijn team restaureerden de uitbundige schilderingen. Gekozen is destijds om veel te reconstrueren, dus geheel opnieuw te schilderen op basis van de oude decoraties. Het enorme werk, met veel precisie en zorgvuldigheid uitgevoerd, leverde Scholten de overall-prijs van de Nationale SchildersVakprijs 2017 op.
‘Dat we dat plafond hebben laten zitten, heb ik altijd jammer gevonden’, zegt Scholten nu. ‘Er was ook, eerlijk gezegd, geen geld meer voor bij het kerkbestuur en de subsidie was op. Ik ben toen eens zelf gaan rondbellen. De gemeente Tilburg bleek mee te willen werken. Normaal doen ze dat niet bij een rijksmonument, maar de gemeente heeft plannen met de Goirksestraat, waar de kerk aan ligt. Die is namelijk van historische waarde en even verderop ligt Museum De Pont. Ze willen de straat aantrekkelijk maken voor bezoekers van buiten en de gerestaureerde kerk is voor die mensen zeker het bezoeken waard. Daarom gaan de grote deuren weer open en komt er een glazen entree. Dan is het natuurlijk het mooist als de mensen meteen onder een mooi plafond binnenkomen.’
Voor de restauratie van de plafondschilderingen zocht Scholten stagaires. ‘Ik werk graag met leerlingen en het was ook voorschrift van het kerkbestuur. ‘Ik probeerde eerst bij het Sint Lucas in Boxtel aan te kloppen, maar daar moet je tegenwoordig eerst een digitaal formulier invullen. Daar ben ik even mee bezig geweest, maar daar stonden vragen bij waar ik niet meteen antwoord op had. Je moest de aanvangsdatum en de duur van het werk invullen, dat was toen nog helemaal niet duidelijk. Ik gaf het toen maar op, belde mijn vaste contact bij het Nimeto en het was meteen geregeld.’
Nu staan Hedser Heidstra, Jane Nederend, Loïs van Olst en Cathaysa Garcia op de rolsteigers het plafond te restaureren. Het gaat om een op stro gestuukt gipsen plafond dat alleen plaatselijk met injecties gerepareerd hoeft te worden. De sjabloonschilderingen zijn ernstig verpoederd, een gevolg van het vocht dat jarenlang door het kerkvolk uit de jassen opdampend de verf heeft aangetast. Daarnaast is er ooit geprobeerd het plafond van beneden af te reinigen met een ragebol met een doek er omheen. Daardoor zijn de voorstellingen min of meer ‘uitgewist’. De plafonds worden na reparatie nu eerst in een transparante fixeer gezet. Daarna worden de voorstellingen en de witte delen ingeschilderd.
Jane Nederend: ‘We zitten allemaal vlak voor onze examens voor het vierde jaar Nimeto. We moesten nog een keuzedeel doen. We hadden nog een keuzedeel op school kunnen invullen met schildertechnieken. Maar toen de school deze extra stage aanbood, vonden wij vieren dat allemaal veel leuker en interessanter.’ Nederend liep bijvoorbeeld stage bij Davique Sierschilderwerk en wil na haar afstuderen een eigen bedrijf opzetten. Heidstra doorliep zijn stage deels bij het decoratieschilderbedrijf van zijn vader Jilt, Heidstra Meesterschilder, deels bij restauratieschilders en kleuradviseurs Veltman & Veldman. Van Olst, die door wil studeren om restaurateur van historische binnenruimten te worden, liep stage bij restauratiearchitect en bouwhistorici Wevers & Van Luipen. Garcia liep stage bij de winnaar van de Nationale SchildersVakprijs van afgelopen jaar: Leonieke Polman restauratie & Kleuronderzoek.
Scholten: ‘Het zijn prima vakkrachten, aan wie ik dit werk uitstekend kan overlaten. Maar we maken er wel een echte stage van, dus ze moeten van de werkzaamheden een helder verslag schrijven. Dat is sowieso fijn om te hebben en aan de opdrachtgever te geven. Dat voegen we dan toe aan de al uitgebreide documentatie die er is over de restauraties hier.
