Alweer een jaar of vijftien is het bedrijf Olde Hartman Advies actief als bemiddelaar tussen verkopers en kopers van bouw-, installatie-, schilders- en gww-bedrijven. Sinds 2006 is bedrijfskundige Richard Olde Hartman bij vader Ben in de zaak gekomen. ‘Er wordt de laatste tijd veel strategisch gekocht.
Strategisch kopen?
‘Traditioneel kopen bouw- of schildersbedrijven ook weer bouw- of schildersbedrijven. “Bouw koopt bouw”, zegt mijn vader altijd. En dat kan ook strategisch zijn: om een regio erbij te krijgen, of een bepaalde opdrachtgever, of gekwalificeerd personeel. Maar wat we nu vaker zien is dat een bouwbedrijf bijvoorbeeld een schildersbedrijf koopt, of een installatiebedrijf een aannemer. Bedrijven proberen zo beter op de markt in te spelen. De schilder die zijn klant ook een verbouwing kan aanbieden, het bouwbedrijf dat ook het onderhoud op zich kan nemen. Bedrijven kopen dan de expertise die ze zelf niet aan boord hebben.’
En dat is de grootste groep kopers?
‘Nee, ik schat dat zo’n vijftig procent van de kopers, en het neemt de laatste tijd weer toe, privépersonen zijn. Mensen met vaak een prima baan die voor zichzelf willen beginnen. Een niet al te groot schildersbedrijf hoeft niet heel duur te zijn. Soms kom je al een eind met eigen geld plus een kleine lening van de bank. Vaak zijn er ook allerlei afspraken mogelijk met de verkopende partij.’
En jullie adviseren vooral verkopende bedrijven
‘Ja. Zo’n tachtig procent van onze klanten zijn mensen die hun bedrijf willen verkopen. Het eerste wat wij gaan doen is zo eerlijk mogelijk de waarde van het bedrijf vaststellen. Daar ligt onze kracht. Huisvesting, voorraad, wagenpark, machines, personeel… daar kom je meestal wel vrij snel uit. De grootste vraag ligt bij de ‘goodwill’: wat zijn de orderportefeuille, de goede naam, het klantenbestand van het bedrijf waard.’
Je kunt toch kijken wat het bedrijf per jaar omzet?
‘Dat is de methode die in alle boekjes staat, de discount-cashflow-methode: voorspel de omzet over de komende jaren en bereken zo de waarde. Maar die berekening gaat zeker in het kleinere mkb-bedrijf zelden op. Daar kun je slecht de toekomst voorspellen. En al helemaal van een bedrijf dat van eigenaar verandert. Hier geldt vaak ‘de vent is de tent’. Er wordt niet voor niets vaak afgesproken dat de oude eigenaar nog een tijd aan het bedrijf verbonden blijft. Dat helpt om de omzetten op het te verwachten niveau te houden. Vaak worden aan die betrokkenheid ook fees aan de verkopende directeur verbonden.’
Veel directeuren willen ook graag nog aan het bedrijf verbonden blijven…
‘Het is je kindje, hè? Veel verkopers willen een koper die hen bevalt. Vaak natuurlijk een zoon of een dochter of bijvoorbeeld een neef, maar als die er niet is iemand uit het eigen management. Ook daarbij worden we vaak ingeschakeld. De verkoper en de koper willen een eerlijke prijs overeenkomen. Het ideaal voor een verkopende directeur is toch wel dat zijn bedrijf continuïteit heeft en dat hij af en toe nog eens langs kan komen voor een kopje koffie.’
Je hebt ook mensen die hun bedrijf gewoon opheffen
‘Je ziet dat het gebeurt. Vaak realiseren de directeuren niet hoeveel kosten daaraan verbonden zijn. Je moet je personeel betalen, je huur of hypotheek gaat gewoon door, en aan de andere kant zijn er soms klanten die een deel van hun betaling achterhouden, want op wie moeten ze eventuele schade verhalen als het bedrijf er niet meer is? Het is ook gewoon jammer. Er zijn veel starters, mensen die een bedrijf willen beginnen, die door een bedrijf te kopen meteen een stuk verder op weg zijn dan als ze eerst als zzp’er beginnen.’
Er moet wel iets te kopen zijn, natuurlijk…
‘We wijzen eigenlijk elke ondernemer er altijd op dat hij daarmee ook rekening moet houden. Schildersbedrijven zijn regelmatig een eenmanszaak of een vof, ook als ze al behoorlijk gegroeid zijn. Dat betekent dat al het geld in de zaak zit en de eigenaar privé risico loopt bij een faillissement of tegenvaller. Beter is om dat in een holding onder te brengen en ook het eigen vastgoed in een aparte bv te stoppen; één bv is geen bv. Het bedrijf zelf valt dan onder een werkmaatschappij. Zo is het helder bij een verkoop of overname. En vergis je niet: heel wat overnames gebeuren op onverwachte momenten; de zoon die opeens moet inspringen omdat vader wat overkomt. Daar moet je klaar voor zijn.’
En je familie…
‘Als ik ’s avonds na tienen gebeld wordt, dan is het meestal zo’n lastige kwestie: twee broers die ruzie hebben gekregen bijvoorbeeld. We zien dat in de afgelopen jaren grotere bedrijven zijn gekrompen. De commerciële broer en de meer financiële broer hadden het allebei druk, maar komen steeds meer in elkaars vaarwater. Dat gaat nogal eens mis. Of soms mogen de echtgenoten elkaar niet goed, dat soort dingen speelt ook. Schakel je dan een bedrijf als het onze in, dan krijg je een nette inschatting van de waarde van je bedrijf en kun je over verdelen gaan denken.’
U krijgt een blog op Schildersvak.nl…
‘Ja. Leuk. Mijn vader en ik schrijven regelmatig blogs en columns. Op Schildersvak.nl wil ik veel gaan vertellen over alles wat met bedrijfsovernames te maken heeft. We komen natuurlijk heel veel situaties tegen, waar je van kunt leren. Ik heb er veel zin in.’