Kijk eens naar programma’s als Wegmisbruikers of Blik op de Weg en zie hoe ondernemers ‘uit de bocht vliegen’ als het gaat om het goed gebruik van een aanhanger. Het gebruik van een aanhanger gaat namelijk vergezeld met een stevig aantal regels en verplichtingen.
Je ziet aanhangertjes met een wit niet-eigen kenteken, en aanhangers met een geel eigen kenteken. Dat verschil heeft alles te maken met het maximaal toelaatbare gewicht van de aanhanger, een van de basisregels bij het aankoppelen van een aanhanger. Het gewicht van de trekkende wagen speelt een belangrijke rol van wat wel of niet is toegestaan. En ervan uitgaan dat je met een BE-rijbewijs zo’n beetje alles mag trekken, is een misvatting.
Bruto netto
Voor elke aanhanger geldt een maximum bruto laadvermogen. Dit gewicht staat op een typeplaatje van elke aanhanger vermeld. Het woord bruto zegt het al, het gaat hier om het eigen gewicht plus het gewicht van de lading. Voor een klein aanhangertje met een brutolaadvermogen tot 750kg moet je dus het eigen gewicht van de aanhanger aftrekken van het maximum bruto laadvermogen. Zo resteert het uiteindelijk toegestane gewicht van de lading. Voor dit soort aanhangers geldt een niet-eigen kenteken, de witte kentekenplaat.
Voor een (dichte) aanhanger met wat elektrisch materieel, verfmateriaal, een trapje en een ladder alleszins te doen. Moet er een rolsteiger mee met platforms en kantplanken, dan wordt het al snel een ander verhaal en vraagt het ondernemerschap om een grotere aanhanger. Valt je oog dan op een aanhanger met een maximaal bruto laadvermogen van 1800kg waarbij de aanhanger zelf 400kg zwaar is, dan bedraagt de resterende netto lading 1400 kg. Te doen. Maar moet er dan nog een klein spinrupshoogwerkertje mee van 1300 kg, meestal zwaarder, dan kom je al snel laadvermogen tekort.
Zwaarder
En om te voorkomen dat bestuurders met een lastig of moeilijk te besturen zware combinatie de weg opgaan, heeft de wetgever een aantal beperkingen opgelegd. Afhankelijk van de situatie heb je rijbewijs B, BE of B+ (code 96) nodig om veilig met een aanhanger te mogen rijden, in de regel is dat afhankelijk van het maximaal toegestane gewicht van de combinatie van auto en aanhanger.
Zo mag je met rijbewijs B altijd een aanhanger aankoppelen met een maximaal laadvermogen tot 750kg. Een aanhanger zwaarder dan 750kg mag ook, maar dan mag de combinatie van de trekkende auto én de aanhanger samen niet boven de 3500 kilo (leeggewicht + laadvermogen) uitkomen. Dat betekent dus dat de aanhanger zwaarder mag zijn dan het gewicht van de auto.
In voorkomende situaties is het zeer waarschijnlijk dat het gezamenlijke gewicht van de combinatie de 3500kg wil overschrijden. Beschik je zelf of een van je medewerkers over alleen een B-rijbewijs, dan is dat niet voldoende. Hier biedt een rijbewijs BE of rijbewijs B+(code 96) uitkomst. Met een rijbewijs B+ mag de bestuurder elke aanhanger gebruiken als het gewicht de combinatie van de auto en aanhanger samen niet uitkomt boven de 4.250 kg. Hiervoor moet een bestuurder apart rijexamen doen, in principe hetzelfde als voor het ‘nieuwe’ rijbewijs BE, maar dan aan de hand van een lichtere toets. Voor wie met het ‘nieuwe’ rijbewijs BE rijdt (sinds 19 januari 2013) geldt een maximaal toegestaan gewicht van de combinatie van maximaal 7000 kg (leeggewicht + laadvermogen).
Treklast
De nieuwe situatie geldt sinds 19 januari 2013 en is bedoeld om de Europese regels beter op elkaar af te stemmen. De wet maakt daarom een duidelijk onderscheid tussen het rijbewijs BE behaald vóór en ná 19 januari 2013. In de oude situatie mag een bestuurder met rijbewijs BE in principe met een auto iedere aanhanger of oplegger gebruiken waarbij geen grens gesteld is aan het leeggewicht + laadvermogen, behalve de maximale trekhaaklast die voor de trekkende auto geldt.
Voor het rijbewijs BE gehaald ná 2013 geldt dat je een aanhanger of oplegger van maximaal 3.500 kilo (leeggewicht + laadvermogen) mag trekken. Onder bepaalde voorwaarden mag hij een aanhanger of oplegger gebruiken die zelfs zwaarder is dan 3.500 kg, maar deze situaties zullen niet of nauwelijks voor de schilderondernemers gelden.
Is de auto zelf zwaarder dan 3500kg dan is een groot rijbewijs C of C1verplicht. Voor schilders met een autohoogwerker is deze grens van belang. Voor een autohoogwerker van minder dan 3500kg is een B-rijbewijs namelijk voldoende.
Koppeling
Is de grootte, het gewicht van de auto en de aanhanger bepaald en vallen die binnen de grenzen van het toelaatbare dan is de gebruiker er nog niet. Veel gebruikers weten namelijk (nog) niet dat de hulpkoppeling voor aanhangwagens tot 750kg niet meer verplicht is.
Verwarrend is echter dat wanneer die hulpkoppeling wel aanwezig is, deze weer wel verplicht gebruikt moet worden. En … belangrijk, ook juist bevestigd. De breekkabel mag dus niet simpelweg over de trekhaakkogel gelegd/gelust worden, maar dient vakkundig bevestigd te zijn aan de daarvoor aanwezige bevestigingspunten. Dit om te voorkomen dat de aanhanger door omstandigheden los komt van het trekkende voertuig met alle vernietigende consequenties van dien. Aanhangers met een bruto laadvermogen van meer dan 750kg moeten wel over een breekkabel en een eigen reminrichting beschikken.
Afmetingen
We gaan er gemakshalve van uit dat de fabrikant van aanhangers de correcte maatvoering hanteert. Op de toegestane afmetingen van de vracht is vaak wel wat af te dingen. Zo laten programma’s zoals Wegmisbruikers en Blik op de Weg regelmatig zien. Er wil nog wel eens een ladder, glas of verf van een aanhanger ‘afwaaien’ met alle gevolgen van dien. Behalve het advies ‘stevig vastzetten’ zegt de wet niet zoveel. Over maximale maatvoering en veiligheidsmaatregelen bij het vervoeren van uitstekende delen wel. Zo mag de lading vanaf de achterzijde van de aanhanger ongemarkeerd niet verder uitsteken dan 1 meter. Ook mag de lading nooit uitsteken aan de voorzijde van de aanhanger. Met de voorzijde wordt het punt bedoeld waarop de aanhanger aan de trekkende wagen wordt gekoppeld. Ondeelbare lading op een aanhanger mag niet breder zijn dan 3 meter en steekt die links en rechts evenredig meer uit dan 10 cm, is het verplicht om de lading te markeren met een verplicht voorgeschreven markeringsbord. Dat geldt ook voor het uitsteken aan de achterzijde van meer dan 1 meter.