De ondernemers De Waal (Transformed byDWM.nl) en Vermaas (Vermaas Interieur) liepen elkaar een jaar of vijf geleden tegen het lijf. Sindsdien vormen ze samen één team, zij het beide vanuit hun eigen bv. ‘Soms neem ik het werk aan, soms doet Dennis dat’, zegt De Waal. ‘We voeren het altijd samen uit. Met zijn tweeën is sowieso gezelliger en wij weten wat we aan elkaar hebben. Dat is anders als je steeds met andere bedrijven of met uitzendkrachten werkt. We zijn ook echt iets aan het opbouwen.’ Vermaas: ‘Ik woon in De Lier, René in Gouda. We zijn bepaald niet aan een plaats gebonden, we doen klussen door het hele land en ook over de grens, in Duitsland en België. En samen zijn we heel gericht op zoek naar kennis. Onder andere over het schilderen van hout.’
FOTO’S: JMS
Kennis die goed van pas komt in het huis van CLT (Cross Laminated Timber), op de voormalige NDSM-werf in Amsterdam-Noord. De bewoners hebben het huis zelf laten bouwen met behulp van een architect. In het huizenblok zijn er meerdere huizen van het materiaal gebouwd. CLT, ook wel kruislaaghout genoemd, is plaatmateriaal dat bestaat uit kruislings over elkaar gelijmde planken naaldhout, meestal van sparren. De platen zijn ongeveer zo dik als stenen of betonnen muren en ook ongeveer even sterk. Er worden complete woningen van in elkaar geschroefd: muren, daken, vloeren en ook trappen. Mensen kiezen voor het bouwmateriaal omdat het snel bouwen is, omdat het zeer duurzaam materiaal is (staal, beton en baksteen stoten per saldo CO2 uit, hout neemt CO2 op en houdt het opgeslagen) en het wordt ondanks een hogere kostprijs ook als goedkoop gezien, juist omdat het in het zicht wordt gehouden en er dus geen afwerking nodig is.
‘Je hóeft er ook niets aan te doen’, benadrukt De Waal. ‘Constructief gebeurt er niets mee. Maar het sparrenhout verkleurt wel, onder invloed van zonlicht. Het vergeelt. En zeker in de begintijd wordt het geler op plekken waar de zon meer naar binnen schijnt. Wat een lelijk effect kan geven.’ De bewoonster van dit specifieke huis vond het te geel worden en had een schilder in de arm genomen. Maar die werd na twee plafonds bedankt voor de eer. Vermaas: ‘Die schilder had een filmvormende, pigmenthoudende beits gebruikt. En waarschijnlijk ook niet goed voorbehandeld. Doordat hij bepaalde plekken meerdere keren geraakt heeft is er baanvorming opgetreden. Het zag er erg lelijk uit. Dat was niet de goede weg. We hebben uren met de Rotex moeten schuren om die laag er af te krijgen.’
De Waal: ‘Los van dit probleem: er zijn vaak naïeve gedachten over dit materiaal. Hier had ook de architect gezegd: “gewoon even de toplaag wegschuren, en dan kun je het schilderen.” Dat schuren valt enorm tegen.’ Vermaas: ‘Het hout begint al in de fabriek te verkleuren en gaat daarmee door op transport en tijdens de montage. Als je, zoals deze opdrachtgever, blank hout wil hebben, alsof het net geschaafd is, dan moet je dus ál het hout terugschuren.’ De Waal: ‘We begonnen met korrel 180, redelijk voorzichtig. Uiteindelijk gebruikten we korrel 60. Een stevige klus.’
Voor de afwerking kozen de heren in dit geval voor een product Tikkurilla, geleverd door Finnpaints. ‘Dit is niet het eerste CLT-huis dat we schilderen. We zijn te rade gegaan bij leveranciers die producten hebben uit de landen waar dit soort bouw vandaan komt. Zo kwamen we op dit product.’ De verf die wordt toegepast is in vloeibare vorm wittig, wat mede door de UV-blokkers komt. Vermaas laat zien hoe het moet worden aangebracht: elke plank eerst met de puntkwast besnijden, daarna inkwasten met een brede platte kwast, plank voor plank. ‘Doe je dat niet, dan krijg je onvermijdelijk dat er lagen op elkaar komen te liggen en dat ga je zien.’ De Waal: ‘We hebben nog even aan spuiten gedacht. Bij andere klussen spuiten we graag. Maar we hebben bij hout sterk de indruk dat de verf dan niet voldoende in de houtnerf indringt en we verwachten baanvorming bij het overlappen van de spuitbanen.’
De schilders doen ook veel andere soorten schilderwerk, maar zijn nogal fors het hout ‘ingerold’. Ze toveren beelden van het ene na het andere project op hun telefoon. Allemaal houten gevelaftimmeringen, projecten die ze hebben moeten overschilderen. ‘Er is gewoon nog niet zoveel kennis over dit soort hout’, vindt De Waal. ‘Architecten denken dat red cedar of tropisch hardhout geen onderhoud nodig hebben. Bouwbedrijven monteren de planken vaak ondeskundig, met de verkeerde nagels of op een manier waardoor je vochtophoping krijgt. Bij spuiterijen wordt nog wel eens onvoldoende materiaal aangebracht of wordt de primerlaag overgeslagen. Of schilders zetten filmvormende lagen over het hout. In veel gevallen zit er niets anders op voor Vermaas en De Waal om zo’n gevel plankje-voor-plankje kaal te schuren en dan een nieuw systeem op te zetten. ‘We houden van hout’, zegt De Waal. ‘En van verf.’ Vermaas: ‘En we houden van schilderwerk met uitdagingen, dus is het echt leuk om ons in deze groeiende markt te specialiseren.’
Bekijk de video van dit project op SchildersVAKTV (vanaf vrijdag 2 april te zien)