Zoiets deed een industrieel nog, 125 jaar geleden. Toen machinefabriek Gebr. Stork & Co vijfentwintig jaar in Hengelo gevestigd was liet grondlegger Charles Theodorus Stork een verenigingsgebouw bouwen voor de stad. Het opvallende gebouw, naar ontwerp van architect Posthumus Meyers sr., diende als peuterschool (bewaarschool), bibliotheek, vergaderruimte, tekenschool, eetzaal en kookschool. Bovendien kon de vergaderruimte omgebouwd worden tot toneelzaal.
De afgelopen tien jaar stond het gebouw, dat in de tussentijd allerlei functies vervulde en in de tachtiger jaren een restaurant-annex-zalencentrum was, leeg. Vanaf 2016 werden er plannen gesmeed. Investeringsmaatschappij Infestos in Enschede investeert in dit omvangrijke project, een renovatie-met-aanbouw, waarin horeca, een hotel en vergaderruimten gaan komen. Het Vereenigingsgebouw krijgt daarmee zijn allure én maatschappelijke functie terug. De gemeente ging akkoord en verkocht het gebouw, inmiddels een Rijksmonument, voor een symbolisch bedrag, mits het historische deel in oorspronkelijk staat wordt teruggebracht.
FOTO’S: JMS
En zo komt het veertien man sterke Schildersbedrijf Witteveen uit Nunspeet in beeld, het bedrijf van Wilfred Witteveen in beeld. ‘We kennen Infestos al lang. Dat bedrijf investeert veel in de herbouw en renovatie van erfgoed. Vaak, zoals hier, in panden waar veel aan moet gebeuren en die er na de renovatie zeer goed uit moeten zien.’ Witteveen werkt tegelijk op met bouwbedrijf Lammersen uit Delden, ook een vaste partner van Infestos. Ze kennen elkaar goed. Beide bedrijven werken in directe aanneming voor de opdrachtgever. Witteveen: ‘Een werk als dit gaat in regie. Daar kun je van te voren geen prijskaartje aan hangen. Dan is het goed dat er onderling vertrouwen is.’
Als SchildersVakkrant langskomt lijkt de bouwplaats in eerste instantie een war zone: later aangebouwde bijgebouwen zijn gesloopt en ook een belangrijk deel van de achterkant. alsmede de hele binnenkant van het gebouw, dat compleet in de stalen steigers staat. De daken worden gerepareerd en de muren gevoegd. Pas als je een paar slagen naar boven bent geklommen zie je dat Witteveen al heel wat meters schilderwerk heeft gedaan. En voorbereidend werk. Voorman Berend van Panhuis: ‘Bij een oud pand als dit moet je nooit gaan föhnen of branden.’ Hij laat zien waarom niet: in de kieren tussen de kozijnen en de muren is in de loop der jaren allerlei droog spul gewaaid: blaadjes, takjes. ‘Als dat vlam vat gaat het smeulen en kan er zomaar brand uitbreken.’ Daarom moet er geschuurd worden en wordt er ook afbijt ingezet. Witteveen: ‘We hebben daarom voor afbijt gekozen. Het gaat langzamer dan vroeger, sinds afbijt geen methyleenchloride meer mag bevatten. Maar: als je het goed dik insmeert en dan afdekt met plastic is de verflaag de volgende dag inderdaad heel goed te verwijderen.’
Voor advies over het verfsysteem raadpleegt Witteveen graaf Gerard Beusink, technisch adviseur bij Trimetal. De schilder is een overtuigd Trimetal-gebruiker. ‘Al jaren. Goede producten, goed advies. We hebben ook een eigen mengmachine. Altijd als ik de keuze heb kies ik voor dat merk.’ De ondergrond moest overal geschuurd worden en dat ging vanwege alle ornamenten en detailleringen lang niet altijd machinaal. Van Panhuis. ‘Toen we hier in de zomer aan begonnen hebben we het wel eens zwaar gehad. Zóveel met de hand schuren, er lijkt geen eind aan te komen. Maar het gave is dat je het wel onder je handen mooi ziet worden.’
Witteveen, die vaak zelf mee schildert, en zijn mensen mogen hier wat je zegt ‘een mooi stuk schilderwerk’ leveren. Maar daarvoor moesten wel heel veel houtrotreparaties worden uitgevoerd, ‘plamuren’ noemen ze dat bij Witteveen, maar dan hebben ze het over reparaties met 2K epoxy, Dry fix van Repair Care. Daarover is doorlopend contact met Monumentenwacht. Witteveen: ‘Je blijft samen keuzes maken. Je wilt de boel niet helemaal strak plamuren, je moet blijven zien dat het gebouw bijna 150 jaar oud is. Dat gaat soms wel ver.’ Zoals bij de vensterbanken van de grote ramen. Die zijn van degelijk Amerikaans grenen, maar het zag er heel slecht uit. Totdat de bovenste, rottende lagen verwijderd waren. Het hout dat er onderuit kwam bleek getekend, maar nog steeds heel massief en sterk. In plaats van vervangen gaan de schilders die vensterbanken dus behouden, maar wel fors ‘plamuren’ voor het schilderen. Ook gaat Witteveen isolerend monumentenglas plaatsen, van Da Vinci glas. Maar zover is de bouw nog niet.
Witteveen: ‘We werken in goed overleg samen op met de aannemer. Zo kunnen we goed gebruik maken van hun stalen steigers. Zo kort achter de ruwbouw aanwerken heeft ook zijn nadelen. We waren al begonnen aan het houtwerk aan de twee torens: overstekken, geornamenteerde klossen repareren, schuren en afbijten en schilderen. Maar de afdekking die ze daar tijdelijk op de daken gelegd hadden bleek niet bestand tegen de hoosbuien en slagregens die we aan het begin van het najaar kregen. Dat ging lekken en het hout met ons schilderwerk werd kletsnat. Dan ben je blij dat je kunt overleggen met je technisch adviseur. Die kwam regelmatig langs om te controleren hoe het met het houtvocht zat. Samen bepaal je dan wanneer het weer verantwoord is om door te werken.’ Het zal niet verbazen dat Witteveen een Trimetal-verfsysteem gebruikt: grondverf van het type Permaline Primer Prestige, aflakken met de hoogglanslak Permaline Supérieur.
Het Nunspeetse schildersbedrijf verwacht volgend jaar het project op te leveren, dat midden in het normale werkgebied ligt. ‘Ja, dat is zo gegroeid. We zijn gevestigd op de Veluwe, maar we hebben veel werk in Twente. Je bent hier ook zo, tegen de files in. Daarom is het voor ons ook wel extra mooi om aan zo’n bijzonder gebouw te mogen werken.’
Over dit project is een video gemaakt, te zien op SchildersVAKTV.
