Verkiezingen achter de rug betekent werk aan de winkel voor Maarten Post, voorzitter van de stichting ZZP Nederland. Samen met Zelfstandigen Bouw en MKB Belangen publiceerde zijn organisatie in februari een manifest over de positie van zzp’ers. Na het DBA-debacle moeten er juridisch en fiscaal knopen worden doorgehakt.
We spraken elkaar vijf jaar geleden, u was toen nog van de CNV…
‘Ja, op dat moment scheidden we de zzp-organisatie af en gingen we samenwerken met ZZP Nederland. Zij waren goed in dienstverlening, wij waren goed in belangenbehartiging. En een zzp-organisatie bij een vakbond… dat klopt gewoon niet. Wij hadden toen 1600 leden, ZZP Nederland zo’n 10.000. Nu vertegenwoordigen we alweer ruim 40.000 zelfstandigen.’
Uw club is geen vereniging waar je lid van kan worden
‘Nee, bewust niet. We zijn een stichting met een dienstverlenend bedrijf. De leden zijn abonnementhouders. We houden maandelijks een enquête onder de leden, altijd ook met ‘open vragen’. De antwoorden lezen we altijd allemaal. Zo hebben we een goed beeld van wat onze leden denken en willen, en daar stemmen we onze belangenbehartiging op af.’
Wat kenmerkt jullie leden?
‘In de eerste plaats blijkt dat meer dan negentig procent graag zzp’er is. En het ook graag wil blijven. Ze zijn ondernemer en willen ook als zodanig erkend worden.’
Want dat is niet altijd zo?
‘Zelfstandig ondernemerschap staat niet in de wet. Niet lang voor de verkiezingen stelde minister Asscher nog dat zzp’ers wat hem betreft onder het arbeidsrecht vallen. Dat recht kent alleen werkgevers en werknemers. Dus dat knelt. Je ziet het ook in de pensioenwetgeving. Bijvoorbeeld in de verplichtstelling, via een avv van een cao, voor schilderende zelfstandigen om aan het pensioenfonds deel te nemen. Dispensatie is volgens de wet alleen mogelijk als een werkgever het aanvraagt. Zzp’ers zijn geen werkgever, en daarom krijgen ze geen dispensatie. Absurd.’
Maar het is voor de zzp’ers hun eigen bestwil
‘Dit soort verplichtingen, en er zijn meer plannen om zelfstandigen dwingend dingen op te leggen, komen bij de werkgevers voort uit vrees voor concurrentie, omdat zzp’ers vaak tegen lagere prijzen kunnen werken. De vakbonden zien zzp’ers als concurrenten van werknemers en willen het prijsverschil zo veel mogelijk verkleinen. Wij vinden de grote groei van het aantal zzp’ers ook niet per se een goede zaak. Er zijn groepen zzp’ers die de ambitie hebben om werknemer te worden. De ondernemers onder de zzp’ers moeten niet lijden onder de uitwassen.’
Wat moet er volgens jullie gebeuren?
‘Ten eerste moet er een oplossing komen voor het twee jaar doorbetalen van zieke werknemers. Die maatregel is gekomen omdat veel werkgevers de ziektewet misbruikten, maar hij wordt als heel onrechtvaardig gezien en vormt het grootste bezwaar van ondernemers, ook zzp’ers, om mensen in dienst te nemen. Er bestaat een plan, ingebracht door het CDA, voor een tweejarige basisverzekering voor alle werkenden. Daardoor zouden oudere werknemers weer in dienst genomen kunnen worden en zouden ook veel meer zzp’ers doorgroeien naar mkb-bedrijven.’
Maar zzp’ers worden als quasi werknemers ingehuurd
‘De schijnzelfstandigheid, dat is op sommige plaatsen een probleem. Denk aan de ontslagen postbezorgers die op stukloon volgens strakke regels hetzelfde werk doen als vroeger maar nu als slecht betaalde zelfstandige. De Wet DBA wilde daar iets aan doen, maar dat ging helemaal verkeerd. Er zijn andere oplossingen. Ten eerste willen we dus die erkenning van het ondernemerschap, ook in de wet. Zelfstandig zijn betekent in ieder geval dat je verantwoordelijk bent voor je eigen product en ook zelf risico draagt voor als er iets mis gaat. Er is het voorbeeld van de zzp-dakdekker die voor een dakdekbedrijf werkte en een brand veroorzaakte. De rechter oordeelde dat de hoofdaannemer verantwoordelijk was voor de schade, niet de zzp’er. Dan ben je dus schijnzelfstandig. Een zzp’er kan worden ingehuurd voor zijn specialisme. Hij neemt zo’n klus voor eigen last en rekening aan. We willen dat de Kamer van Koophandel nieuwe inschrijvers voorlicht over die rechten en verplichtingen en dat zelfstandigen dan een zelfstandigenverklaring tekenen. Een document dat ook naar de Belastingdienst gaat.’
Is dat een oplossing voor het inhuren van zzp’ers?
‘Dat met die modelovereenkomsten, dat is een lachertje geworden. De Belastingdienst wilde zelf geen voorbeeldcontracten opstellen. Dus zijn er duizenden modelovereenkomsten beoordeeld en goed- of afgekeurd. De wet DBA maakt inhuurders kopschuw. De uitzendbureaus en detacheerders hebben die angst verder aangewakkerd. Met als gevolg dat veel bedrijven geen zzp’ers meer durven inhuren. We moeten terug naar een situatie waarin regulier werk door eigen medewerkers of door uitzendkrachten wordt uitgevoerd en zzp’ers als zelfstandige ondernemers voor klussen worden ingehuurd. Duidelijk afgebakende taken, periodes, verantwoordelijkheden. Dat is helemaal niet moeilijk om op papier vast te leggen, zeker als er dus een zelfstandigenverklaring ligt.’
En geen afspraken, verplichting of wat ook voor zzp’ers?
‘Wij zijn tegen alles wat ondernemers hindert. Wat niet wil zeggen dat we tegen afspraken zijn. Bijvoorbeeld in branches, tussen vrije ondernemers, over contractvormen of werkwijzen, al zit je dan al snel met problemen met de Mededingingswet. Bedrijfstakpensioenfondsen: vaak worden zzp’ers er niet toegelaten. Onterecht. In de schildersbranche kunnen ze er juist niet uit. Evenzeer onterecht. Een ondernemer die kan aantonen dat hij zijn pensioen zelf minstens net zo goed kan regelen moet dispensatie kunnen krijgen. We hebben ook een plan voor een fiscaal vriendelijke vorm van reserves opbouwen, de Zelfstandigenrekening. Nu de verkiezingen geweest zijn, proberen we de politiek hier zo goed mogelijk over te informeren.’
Foto:
Maarten Post: ‘De overheid heeft verzuimd duidelijke keuzes te maken.’
Foto: JMS