- In de particuliere markt werk je als schilder voor een uiteenlopend scala aan mensen met soms een beroep waarvan ik in elk geval nog nooit gehoord heb. Hun gereedschap is vaak navenant en hiernaast ziet u het onmisbare toetsenbord van een schrijftolk. Tijdens mijn koffiepauze geeft opdrachtgeefster Yvonne een enthousiast gastcollege.
De eerste keer dat ik voor hen werkte was acht jaar geleden en bij deze overschilderbeurt ben ik meer een oude kennis aan wie ze trots over haar werk wil vertellen. En hoe je van de omstandigheden een beroep kan maken. Ik maak kennis met de wondere wereld van de doven en slechthorenden.
Mijn opdrachtgevers zijn Ting-Chiao en Yvonne. Haar van oorsprong Chinese echtgenoot is kostwinnaar met een uitstekende baan in de IT maar als kind slechthorend en hij werd steeds meer doof. Als echtgenote vervul je dan steeds meer de functie van tolk in het huishoudelijke leven en dan is de stap om van je ‘hobby’ je beroep te maken niet meer zo groot.
De opleiding voor schrijftolk volgt ze aan de Hoge School Utrecht en dat dat niet zomaar een doorsnee opleiding is kom ik al na een paar slokken koffie achter. Terwijl ze enthousiast maar weloverwogen vertelt begeleid ze haar woorden met de kenmerkende gebarentaal. Een tweede natuur verontschuldigd ze zich onnodig.
Als ze vertelt over ‘cultuurverschillen’ tussen slechthorenden en doven krijg ik een inkijkje in hun belevingswereld. Om als beroepsmatige tolk in die wereld te kunnen functioneren is veel psychologisch inzicht nodig wat dus een belangrijk deel van de opleiding is. Het andere deel is het razend snel vertalen van het gesproken woord in leesbaar schrift. Daarvoor gebruikt ze dit merkwaardig ogende toetsenbord.
Met ongeveer 260 verschillende toets combinaties kan ze begrippen, gevoelsmatige omschrijvingen en zelfs de sfeer van een gesproken voordracht ‘vertalen’ voor iedereen die het Nederlandse schrift machtig is. Ga er maar aanstaan.
Haar huiselijke situatie gaf haar bij het begin van deze opleiding een lichte voorsprong maar het onder de knie krijgen van de technische aspecten vergt voor elke schrijftolk jarenlange oefening.
Een gediplomeerde schrijftolk is in negen van de tien gevallen ook een zzp’er. Via een netwerk haal je de opdrachten binnen en de vergoeding loopt via een zorgverzekeraar of het UWV. Om aan die wirwar van administratieve rompslomp het hoofd te bieden biedt de Nederlandse Schrijftolken Vereniging de nodige hulp.
Meteen denk ik ook aan onze collega Hans van Hartskamp, die het boegbeeld is van de Beste Prijs Garantie Schilder. Een organisatie die o.a. als oogmerk heeft opdrachtgevers ervan te overtuigen dat een gehoorbeperking geen enkele invloed heeft op ambachtelijk vakmanschap.
En wees ervan bewust, zo leerde ik van Yvonne, dat een slechthorende u alleen maar blijft aankijken om uw lippen te kunnen lezen en uw gebarentaal te volgen.
Met dit gastcollege is mijn koffiepauze flink uitgelopen en wordt het tijd om weer aan de slag te gaan.