Het zijn roerige tijden voor de schildersbranche op CAO gebied. CAO-rechtelijk zijn in de huidige discussie over het principe-akkoord tussen werkgeversorganisatie OnderhoudNL en LBV (Landelijke Belangen Vereniging) behalve de CAO zelf, een aantal andere zaken van belang.
Rond het invoeren van een cao spelen de volgende drie juridische leerstukken en begrippen die met elkaar in verband staan: Het zogenaamde incorporatiebeding; Het elders al eerder aangehaalde Artikel 14 van de Wet op de CAO (WCAO) en de avv, dat is een eventuele Algemeen Verbindend Verklaring door de Minister;
‘Een CAO is een overeenkomst aangegaan door een of meer werkgevers of een of meer verenigingen met volledige rechtsbevoegdheid van werkgevers en een of meer verenigingen met volledige rechtsbevoegdheid van werknemers, waarbij voornamelijk of uitsluitend worden geregeld de arbeidsvoorwaarden, bij de arbeidsovereenkomsten in acht te nemen’
Dit staat in art 1 lid 1 van de WCAO.
Deze verenigingen moeten dus een volledige rechtsbevoegdheid hebben en een zogenaamde statutaire bevoegdheid. Er worden geen eisen van representativiteit gesteld (het aantal leden dat men vertegenwoordigt) en ook is onafhankelijkheid niet verplicht gesteld.
Het (dynamisch) incorporatiebeding is een zin (een beding) die kan staan in de arbeidsovereenkomst van de individuele werknemer. In dat beding wordt de CAO (en eventueel toekomstige CAO’s) van toepassing verklaard op de arbeidsovereenkomst tussen werkgever en werknemer.
Is het principe-CAO-akkoord tussen OnderhoudNL: en de LBV nu van toepassing op alle bedrijven en werknemers in de sector? We moeten onderscheiden tussen gebonden werkgevers (lid van OnderhoudNL) en ongebonden werkgevers (geen lid) en gebonden werknemers (lid van de LBV) en ongebonden werknemers (geen lid van de LBV, mogelijk wel lid van een andere bond, die niet getekend heeft).
Je krijgt dan de volgende mogelijkheden:
1 De contractuele partijen (werkgeversvereniging en werknemersvereniging);
2 De ongebonden werkgever vs gebonden werknemer;
3 De ongebonden werkgever vs ongebonden werknemer;
4 De gebonden werkgever vs gebonden werknemer;
5 De gebonden werkgever vs ongebonden werknemer;
Ad 1. Dit is niet geregeld in de WCAO, het normale recht op overeenkomsten geldt en partijen zijn gelijkwaardig aan elkaar.
Ad 2. De CAO heeft geen invloed op deze partijen. Het LBV-lid zou zijn werkgever wel kunnen verzoeken om incorporatie van de CAO via een incorporatiebeding. Juridisch is het hier vooral de vraag wat dat voor gevolgen heeft voor bepalingen van ‘¾ dwingend recht’: van de arbeidswet afwijkende bepalingen die alleen mogen worden afgesproken in een CAO. Hierover is nog weinig jurispredentie.
Ad 3. De CAO heeft geen werking op deze partijen, incorporatie van een CAO zou mogelijk kunnen zijn, maar hier geldt datzelfde vraagstuk over het ¾ dwingend recht.
Ad 4. De CAO heeft werking mits partijen bij de CAO zijn betrokken (art. 9 lid 1 WCAO)
Ad 5. Hier is artikel 14 WCAO van belang: werkgever die door de overeenkomst is gebonden, is verplicht, tijdens de duur van de overeenkomst haar bepalingen omtrent arbeidsvoorwaarden ook na te komen bij de arbeidsovereenkomsten, welke hij aangaat met werknemers die door de collectieve arbeidsovereenkomst niet gebonden zijn.
Ten eerste zegt de wet ‘welke hij aangaat’. Er kan betoogd worden dat de wet het hier alleen over nieuwe arbeidsovereenkomsten heeft, niet over de al bestaande overeenkomsten voor onbepaalde tijd.
De werkgevers kunnen in ieder geval voldoen aan de verplichting die uit artikel 14 voortvloeit door met hun werknemers een nieuwe arbeidsovereenkomst aan te gaan, met daarin opgenomen het incorporatiebeding.
Hoe zit het nu met het principe-akkoord tussen OnderhoudNL en de LBV?
Dit principe akkoord en de daaruit voortvloeiende overeenkomst (CAO) kan net als iedere andere CAO langs de 5 punten – hierboven genoemd – worden gelegd.
Dat artikel 14 WCAO de werkgevers verplicht de CAO toe te passen, verplicht de huidige werknemers nog niet om die bepalingen te accepteren. Er is een grote kans dat ze dat niet doen als die bepalingen voor hen een achteruitgang betekenen. Zij zouden kunnen betogen (zie boven) dat artikel 14 met name geldt voor nieuwe werknemers, en dat voor werknemers die al in dienst zijn nog de oude CAO geldt. In dat geval kunnen zich beroepen op de nawerking daarvan.
Die positie kan bemoeilijkt worden door een incorporatiebeding dat al in hun huidige arbeidsovereenkomst is opgenomen. Dat hangt in zekere mate af van de redactie daarvan (onder andere of de omschrijving ‘statisch’ of ‘dynamisch’ is).
Maar ook als de redactie wel aanleiding tot incorporatie van de nieuwe CAO zou geven, dan zijn er nog argumenten aan te voeren, zoals bijvoorbeeld het feit dat de betreffende CAO is gesloten tussen bonden die geen of onvoldoende representativiteit zouden hebben dan wel onvoldoende onafhankelijk zijn.
Dit wordt allemaal anders indien de CAO algemeenverbindend wordt verklaard. Dan geldt de cao voor alle werkgevers en werknemer. Maar tegen een aanvraag tot avv kunnen bezwaren worden ingediend waaronder bijvoorbeeld ook het argument dat de betreffende bond niet representatief of niet onafhankelijk zou zijn.
Duidelijk en verhelderend verhaal! En dat vanuit objectieve hoek *reikt de kleenex aan aan OHNL en LBV”. De FNV leden vertegenwoordigen zij duidelijk niet, samen met CNV 50% van de werknemers…
@ Henny. Als je percentage klopt dan zijn er nog maar 1400 CAO schilders ?
Stuur die Kleenex maar door, of wil je zelf nog een pakje behouden ? Het hanteren van de juiste cijfers komt de betrouwbaarheid van je organisatie ten goede of niet …….
In al onze arbeidsovereenkomsten (wij zijn géén lid van OnderhoudNL) staat: “Op deze arbeidsovereenkomst is de cao SAG van toepassing uitsluitend indien en voorzover algemeen verbindend verklaard door de minister van SZW”. Dus als de cao algemeen verbindend is verklaard én wij vallen binnen de werkingssfeer van deze cao, zullen wij ons netjes aan de cao (moeten) houden. Zoniet, dan gelden voor ons uitsluitend de wettelijke regels en voorschriften. Leden van OnderhoudNL zijn op grond van hun lidmaatschap verplicht om de cao na te leven, of deze nu avv is of niet.
Het lijkt mij duidelijk, alle bonden die niets met deze cao te maken hebben bezwaar maken. Werknemers die niets te vertellen hebben over hun cao bezwaar maken. Werkgevers die bij onderhoudnl zitten bezwaar maken want in deze groep zit veel onvrede over de gang van zaken over hun bond.Werkgevers die al lang afgehaakt zijn bij onderhoudnl bezwaar maken. Zelfstandige verenigingen voor schilders maak bezwaar, het zal mij namelijk niets verbazen dat in die nieuwe cao dingen zitten waar zelfstandige niet op zitten te wachten. Dus wie wijst ons de weg hoe al deze werknemers en werkgevers bezwaar kunnen maken.