Woningcorporaties in Nederland streven naar een CO2 neutrale woningvoorraad. In hoeverre daarin ook aandacht is voor de CO2 footprint tool, die de VVVF en OnderhoudNL momenteel ontwikkelen, zal in de toekomst moeten blijken.
De VVVF en OnderhoudNL hebben de ambitie om samen een webapplicatie te ontwikkelen die een informatieblad per onderhoudsproject mogelijk maakt met daarop belangrijkste milieuaspecten. De focus ligt daarbij op de CO2 footprint met daaraan gekoppeld een classificatie met een CO2 label (van A tot en met E). Doel is de impact van een schilderproject voor de gehele waardeketen inzichtelijk te maken. Dus van het ontginnen van de grondstoffen en de productie van de materialen, gebruikte hulpmiddelen bij de applicatie tot en met de kilometers die de schilder aflegt in de bedrijfswagen.
Derde pilotfase
Deze tool is in concept klaar, zo werd duidelijk gemaakt door Ruud Maas, voorzitter van OnderhoudNL, tijdens de jaardag van de VVVF die in het teken stond van duurzaamheid. Afgelopen najaar hebben verschillende onderhoudsbedrijven het model getest en het project gaat nu de derde pilotfase in. Dit betekent integratie in een webapplicatie en voorleggen aan opdrachtgevers. En dan wordt het spannend. Want zitten opdrachtgevers wel op zo’n tool te wachten?
Even voor de beeldvorming; de CO2 footprint tool is eigenlijk een vorm van registratie. Doel is inzicht te krijgen in ‘de knoppen’ waaraan kan worden gedraaid om de CO2 footprint van een onderhoudsproject te verkleinen. Wat is de impact van een keuze, bijvoorbeeld op het gebied van de gebruikte verf (niet alleen de productie, maar ook levensduur geschilderd object wordt gewogen), de applicatiemethode, de reisafstand van de schilders en gebruikte hulpmiddelen op de totale CO2 voetafdruk?
Energiebesparing bovenaan
Ronald Franken, die zich binnen Aedes (de koepel van woningcorporaties) bezighoudt met duurzaamheid, hield in dit verband niet echt een bemoedigend verhaal. Woningcorporaties plaatsen, volgens hem, nog altijd de kosten boven duurzaamheid bij nieuwbouw- en onderhoudsprojecten. Er is weliswaar een kentering gaande, maar bovenaan het verlanglijstje staat energiebesparing. De maatschappelijke uitdaging waar de corporatiesector voor staat: een betaalbare, duurzame energievoorziening en -vraag die beheersbaar blijft in de toekomst.
Drivers zijn het convenant energiebesparing huursector uit 2008 (gemiddeld Label B) en het SER energieakkoord uit 2013 (gemiddeld label B en het programma Stroomversnelling + 111.0000 Nul-op-de-meter woningen). Samengevat: het gemiddelde Energielabel in de corporatiesector moet naar beneden en het streven is op termijn een CO2-neutrale woningvoorraad. Dat is prioriteit 1.
Duurzame materialen
Bij het realiseren van die nul-op-de-meter woning wordt nog nauwelijks gekeken naar de (duurzame) materialen die daarbij worden gebruikt. Slechts enkele voorlopers stellen daar vragen over bij de aannemers. Verduurzaming van materialen gaat heel stroef, constateert Franken. Circulaire milieuprestaties worden op dit moment nog maar door enkele voorlopers in corporatieland omarmd.
Aedes heeft daarom bij de aangesloten corporaties The Natural Step geïntroduceerd, zodat men leert breder te kijken dan alleen energiebesparing. Circulariteit en milieuprestaties van materialen komen langzaam op de agenda. Wie dit kan combineren met een kostenverlaging per woningeenheid, is spekkoper in corporatieland. Het is dus wel degelijk zinvol om duurzame oplossingen aan te dragen bij de opdrachtgever. Franken ziet nu al dat de voorlopers, over de aannemer heen, relaties aangaan met toeleveranciers. Kom met mooie duurzame oplossingen, luidt dan ook zijn pleidooi.
Geen prioriteit
Maar resumerend blijkt uit zijn verhaal duidelijk dat de prioriteiten, als het om CO2 vermindering gaat, binnen de woningcorporaties op dit moment niet ligt bij de CO2 footprint uit verfapplicatie. Het een hoeft het ander echter niet uit te sluiten en moet zeker geen argument zijn om niets te doen. Maar wellicht is het wel goed om de verwachtingen vooraf goed te managen. Zoals het nu lijkt, staan opdrachtgevers, in ieder geval in de sociale huursector, niet met open armen te wachten op zo’n tool.
Het kan echter wél een handig instrument zijn om op een objectieve en kwantitatieve manier duurzaamheid handen en voeten te geven bij de economisch meest voordelige inschrijving. De ervaring leert dat keuzes vaak veranderen als de mogelijkheden in en de vraag vanuit de markt toenemen.
Normen milieuprestatie
De milieuprestatie van nieuwbouwwoningen gaat volgend jaar genormeerd worden. Dat zou een belangrijke eerste stap kunnen zijn om voor nieuwbouw echt naar de milieuprestaties van de materialen te kijken, omdat men onder die norm moet blijven.
En wie beseft dat woningcorporaties jaarlijks ongeveer 3,5 miljard euro uit aan onderhoud uitgeven (23% reparatie, 14% mutatie en 63% planmatig onderhoud) en 1,3 miljard euro aan woningverbetering, doet er goed aan te zorgen dat ‘ie de juiste troeven in handen heeft. Om samen met woningcorporaties te innoveren en besparingen te realiseren.