Op weg naar regisserend Opdrachtgeverschap. Dit is de titel van een brochure van Aedes, de belangenorganisatie van woningcorporaties, waarin ze haar leden oproept tot een cultuuromslag. In het stuk zet ze traditionele aanbestedingsvormen bij de schroothoop.
Zelfreflectie
Aanleiding voor deze zelfreflectie is de krimp qua financiële ruimte bij de woningcorporaties. De economische crisis, het stilvallen van woningmarkt en de hete adem van de verhuurdersheffing in de nek eisen dat ze efficiënter gaan werken. De sociale woningbouw moet ook de komende jaren namelijk blijven investeren in verduurzaming van bestaande woningen en bijvoorbeeld het herstructureren van achterstandswijken.
Cultuuromslag
De cultuuromslag die Aedes wil bewerkstelligen komt er op neer dat woningcorporaties de regie naar zich toe moeten trekken; bewust kiezen voor de wijze waarop de corporatie de relatie met de markt vormgeeft. Dat is pas professioneel opdrachtgeverschap, aldus Aedes. De mogelijkheden van de eigen organisatie en de omvang van het project bepalen hierbij de samenwerkingsvorm met de betrokken marktpartijen.
Complexiteit
Niet alleen kostenefficiency, ook de complexiteit van het productieproces nijpen tot een andere rolverdeling in de keten, aldus Aedes. De traditionele samenwerkingsvormen, waarbij woningcorporaties op basis van gedetailleerde bestekken hun opdrachtnemers aansturen, schieten hier vaak tekort, meent de koepel. ‘Woningcorporaties hebben als opdrachtgever vooral de rol vervuld van manager én uitvoerder. Door deze taakopvatting legden ze altijd veel nadruk op controle en realisatie. De derde rol van de opdrachtgever, het voeren van de regie, is daardoor grotendeels naar de achtergrond verdwenen. Terwijl de huidige complexiteit van het bouwproces juist dat vooral vraagt van de opdrachtgever. Bovendien is in de praktijk en uit onderzoek gebleken dat de verschillende bouwpartijen effectiever en efficiënter kunnen werken als de opdrachtgever zich niet inhoudelijk actief met het proces bezighoudt.´
Inkoppertje
Een inkoppertje voor de professionele schilder- en onderhoudswereld, deze oproep tot samenwerking met ketenpartners, zou ik zo zeggen. Terecht stelt de koepel overigens dat het meer opereren vanuit de regierol geen doel op zich is. Per project moeten gerichte keuzes worden gemaakt. Maar de uitspraak dat het niet meer vanzelfsprekend moet zijn om als corporatie de bestekken te schrijven en op basis van een aanbesteding alleen te kiezen voor de laagste prijs, moet als muziek in de oren klinken. Het moet een verademing zijn als straks het denkwerk over de beste en goedkoopste aanpak in de meeste gevallen wordt neergelegd bij de mensen die hiervan de meeste kennis in huis hebben; de uitvoerende marktpartijen.