Waar maken we ons druk om? Dat was mijn eerste indruk over het tumult rondom het schilderwerk van het voormalig Gemeentearchief aan de Mathenesserlaan in Rotterdam. Het rijks-monumentale afdankertje kreeg een likje verf en je kunt van die schilders zeggen wat je wilt, ze hebben ons collectief geheugen weer even opgefrist. Voor de aardigheid ben ik er eens ingedoken en ontdekte een opeenstapeling van miskleunen.
Het rumoer begint wanneer de media het bericht oppikken dat een monumentaal pand ernstig beschadigd is door schilderwerk. Schilderwerk en beschadigen gaan in de regel niet samen en gaandeweg dat de zaak in het spotlicht kwam werd die tegenstelling steeds minder opgehelderd. Een ouderwets geruzie tussen de preciezen en de rekkelijken werd tot Kamervragen aan toe op de spits gedreven. Maar om wat voor gebouw gaat het nu? Wikipedia biedt uitkomst.
Een Wikipedia-blik op de historie
Het Gemeentearchief is een twintigste-eeuws archiefgebouw in de voormalige Delfshavense Coolpolder, waar nu zich de wijk Middelland bevindt. Het pand, bestaande uit twee gebouwen, is ontworpen door architect D.B. Logemann en wordt in 1898 gebouwd voor 114.262,- gulden. De voorgevel bevat een combinatie van elementen uit de bouwstijlen gotiek, renaissance en barok.[2] Het pand werd op 5 juni 1900 geopend waarna het tussen 1900 en 1998 diende als opslag van het Rotterdamse gemeentearchief. In het voorste gebouw bevond zich de gemeenteadministratie. Door twijfels over de brandveiligheid werd pas in 1938 elektrische verlichting in het depot aangelegd. Dit kostte destijds 2.225,- gulden. Einde citaat Wikipedia.
Het achterste van de twee gebouwen vond al snel een nieuwe toekomst als kantoorbestemming maar het voorste en historische deel raakte de gemeente zestien jaar lang aan de straatstenen niet kwijt. Dankzij Google Maps kon ik het spoor oppakken.
Google Maps
Tik de woorden Mathenesserlaan 315, Rotterdam in je zoekbalk en je komt op Google Maps. In het vak met het stratenplan zie je ook een foto van de situatie zoals is vastgelegd in 2014. Klik vervolgens op de foto en bewegend met je muis kun je de voorgevel van het hele gebouw tot in detail bekijken. Op dat moment staat het nog steeds te huur. Dat blijkt uit het banier dat rechts van het gebouw aan de zijgevel hangt: Te Huur. Rijksmonumentaal Kantoorpand. 1700 M2.
Achter het meest linkse raam op de eerste verdieping ontwaar je een roodkleurige poster met de naam Parc. Daaronder iets dat nauwelijks leesbaar is maar ik vermoedde het woord Makelaars. Ik Google dus Parc Makelaars en jawel, bingo.
Op homepage van Parc Makelaars klik je op het tabblad Dataroom en bovenaan verschijnt meteen Mathenessserlaan 315-317. Met mededeling dat deze reeds is verkocht. Verkocht? Het staat toch te huur voor € 240.000,– per jaar?
Nee, verkocht. Althans dat meldt de NRC in haar berichtgeving en wel voor het sommetje van 2,4 miljoen euro’s. Dat is dus tien keer de jaarlijkse huurwaarde. Het Angolese Consulaat is die gelukkige koper met een lange termijn visie. De site van Parc Makelaars gunt ons ook nog een korte blik op het interieur.
Dat de makelaar de nieuwe eigenaar niet op de hoogte heeft gesteld van de status en de onderhoudsvoorwaarden lijkt erg onwaarschijnlijk want het communiceren over vergunningverplichtingen horen bij een huur- of koopovereenkomst. Maar ja, een excuus is natuurlijk altijd te bedenken.
Grondgebied
Voor zowel een Ambassade als een Consulaat gelden regels voor diplomatieke immuniteit. In principe is het gastland vrij om te doen en laten wat ze wil met haar onderkomen maar in geval van een Rijksmonument is het hoffelijk om de aanwijzingen – laten we het diplomatiek benoemen – van het gastland op te volgen.
Naar de letter van de wet had Angola alle rechten. Ze zijn, als wettelijke vertegenwoordiger van hun land, de nieuwe eigenaar en als trotse Afrikaan wil je dat ook uitstralen. Dat vies-grijze zandsteen deed kennelijk volgens de Consul-General geen recht aan hun opvattingen en met een likje verf bedien je op z’n minst the-best-of-both-worlds. Er werd niets afgebroken alleen maar opgeknapt. Nietwaar?
Murphy’s Law
Een telefoontje van een verontruste straatbewoner naar de gemeente ten tijde van de eerste schilderactiviteiten laat geen enkele alarmbel rinkelen. De eerste publicaties in de media doen dat wel. Een kenmerk dat de wet van Murphy zijn rol eist.
De mediabrand
Een overheid die zijn cultureel erfgoed te koop zet loopt zelf natuurlijk enig risico. Je kunt er een waslijst van regels aanhangen maar als die niet duidelijk worden gecommuniceerd moet je de koper daar niet voor aansprakelijk stellen. In deze diplomatieke verkoopovereenkomst kan dat niet eens.
De sociale media hebben vanzelfsprekend geen boodschap aan nuance en zwartepieten ondertussen er vrolijk op los.
Om de mediabrand te blussen biedt Angola aan ‘mee te werken’ aan het herstel. Ook de op scoops beluste beroeps journalisten zijn nu weer even tevreden en kunnen door naar de volgende ramp. (small disasters and bad news stay only three days fresh)
Achter de schermen
In straatinterviews hebben sommige omwonenden echter al aangegeven de eerste aanblik helemaal niet zo slecht te vinden. Het eraf halen van de verf zou het pand in hun beleving alleen maar meer beschadigen. Met hun boerenverstand zouden ze daar nog eens gelijk in kunnen hebben ook.
Snelle beslissingen lokken vaak gezichtsverlies op voor alle betrokkenen en kan dan het best aan het media-oog worden onttrokken door diepgravende onderzoeken.
En wat, zo vraagt u zich af, zullen daar dan de gevolgen van zijn?
Uiteraard zullen er weer vuistdikke rapporten geschreven worden. De conclusies zullen in oeverloze discussies erkend en bestreden worden en het Angolees Consulaat zal tenslotte besluiten de witte verf over te schilderen in imitatie vies-grijze zandsteen kleuren…
En dan is iedereen weer blij en wachten we in spanning op de volgende pingel op onze smartphone.