De Kluis

Wim (88) is de zoon van ir. D.C. van Schaïk en samen hebben ze het enorme gangenstelsel onder de st-Pietersberg bij Maastricht in kaart gebracht. Wim van Schaïk is een klant van mijn bedrijf en ondertussen een goede vriend.

 

1 miljard gulden
Op donderdag de 12e realiseer ik me dat de volgende dag Nederland tegen Frankrijk gaat spelen en na de 3-0 tegen Italië begin ik in oranjestemming te komen. Maar belofte gaat boven verlangen. Ik neem de wedstrijd wel op.

 

Om zes uur ’s avonds vertrekken we naar Maastricht. Wim neemt een ingebonden boek mee met door hem zelf gemaakte tekeningen van de gangen onder de berg. (foto:Rob Heckers)

 

De Kluis ligt 30 meter onder en 300 meter diep in de berg aan de Van Schaïktunnel die weer vernoemt is naar de vader van Wim. De tunnel is aangelegd als transportweg voor de mergel maar als tijdens de tweede wereldoorlog het afgraven stil ligt is aan de tunnel een enorme betonnen kluis gebouwd om de belangrijkste Nederlandse kunstschatten te beschermen tegen het oorlogsgeweld.

 

In 1942 komt de kluis gereed en vanaf die tijd hebben de belangrijkste schilderijen uit de Nederlandse musea (met een in die tijd al geschatte waarde van 1 miljard gulden) in de Sint-Pietersberg een veilig onderkomen gekregen.

 

Ondergronds verzet
De wandeling vanaf de dichtstbijzijnde parkeerplaats tot aan de kluis is voor een 88 jarige te lang en we krijgen toestemming om met de auto de tunnel in te rijden. Tot aan de kluis. De tunnel is met waxinekaarsjes feeëriek verlicht en voorzichtig manoeuvrerend tussen de meelopende gasten en modderige plassen bereiken Wim en ik de kluis.

 

Als de groep genodigden is verzameld gaan we de oude wachtkamer binnen. Via een smalle doorgang komen we in de vroegere leefruimte van de bewakers. Tafels met hapjes en drankjes staan vrolijk verlicht klaar en de ceremonie gaat beginnen.

 

Initiatiefnemers, financiers, de wethouder van Maastricht, de schrijvers, allemaal komen ze even aan het woord. Wim vult het verhaal aan met een anekdote over de Engelse spion die met een binnengesmokkelde zender vanuit dat luik daar, en hij wijst het gat boven onze hoofden aan, een subliem staaltje ondergronds verzet ten beste gaf.

 

Nachtwacht
Na de officiële introductie van het boek (nr.69)  De Kluis In De Sint-Pietersberg van de schrijvers Ed Rousseau en Max Wijnen mogen we de kluis zelf in. Achter de 20 centimeter dikke stalen deur kom ik in een smalle gang. Links hangen rijen nog steeds roestvaste verzinkte rekken. Genoeg plek voor honderden schilderijen. Aan het eind is een korte gang en daar hangen nog 20 rekken. Op het kruispunt van de twee gangen is ook een nis. De originele schragen staan er nog. Op die schragen stonden vele waardevolle voorwerpen. En onder die schragen heeft de opgerolde Nachtwacht gelegen. Tot de bevrijding.

 

Uit handen van de schrijvers ontvangt Wim een van de eerste exemplaren. Als chauffeur van Wim krijg ik ook een gesigneerd boek.

 

Het zal nog lang gezellig blijven maar Wim wil graag naar huis. We stappen in de auto en ik heb goed in me opgenomen hoe ik via een zijgang naast de kluis de wagen kan keren. Een krakend geluid rekent genadeloos mijn inschattingsfout af.

 

Vrijdag de 13e? Ach, na de 4-1 tegen Frankrijk én een ondergronds avontuur vergeet je onbelangrijke details. En na de 1-3 tegen de Russen zou je het liefst alles vergeten. Maar helaas.