Als reactie op mijn vorige weblog kreeg ik van Jan-Maurits de opmerking: “Zaak is natuurlijk om de moed er in te houden en te kijken wat je als mkb-er er aan kunt doen”.

Helemaal terecht die opmerking Jan Maurits en ik ga je op je wenken bedienen. Mijn vorige weblog was namelijk bedoeld als 1e deel van een 2-luik: Deel 1 – Waar staan we nu en deel 2 – Wat kunnen we doen?

Bezinning

De winterstop is voor mij altijd een mooie tijd voor bespiegelingen. Kerst is een feest van hoop, van ommekeer, van een nieuw begin. De dagen worden weer langer; de lente, al lijkt die nu zo ver weg, is in aantocht. Mooi moment om eens na te denken over je eigen toekomst, over de toekomst van onze planeet. En nieuwjaar is altijd weer een mooi moment van goede voornemens. En vooral om plannen te maken om die goede voornemens te realiseren.

Inspiratie

Zelf ben ik onder andere geïnspireerd geraakt door Nelson Mandela. Op Live Aid (al weer meer dan 5 jaar geleden) zag ik hem optreden, oud en broos, met trillende stem, maar wat een kracht in zijn woorden: “Het is gemakkelijk van alles te beloven, maar niets te doen; Niets te doen is een misdaad tegen de menselijkheid”

Mandela doelde met zijn woorden vooral op de extreme armoede in de wereld. Maar je kunt het gemakkelijk breder trekken naar alle misstanden in de wereld. Dat maakt het misschien wel lastiger, want waar moet je beginnen bij zoveel ellende. Aan de andere kant betekent dat vast ook wel dat in dat brede veld gebieden zijn waar je zelf wat mee hebt, waar je met je eigen organisatie een bijdrage kunt leveren. Belangrijk is niet blijven hangen in besluiteloosheid maar “gewoon” te beginnen.

Inrichting van onze maatschappij

Steeds duidelijker wordt dat de inrichting van onze maatschappij aan het veranderen is. Belangrijke maatschappelijke veranderingen komen steeds meer vanuit het bedrijfsleven en steeds minder vanuit overheden. Denk maar eens aan de besluiteloze klimaatconferenties. Het bedrijfsleven is momenteel veel beter georganiseerd om grote veranderingen door te kunnen voeren. En zeker als er wordt samengewerkt.

Bedrijfsleven

Juist in het bedrijfsleven wordt, denk ik toch mede als gevolg van de crisis, steeds beter ingezien dat het anders moet. Dat het niet uitsluitend gaat over winst en shareholders value. En dat een bredere aanpak zelfs een noodzakelijke voorwaarde hiervoor is.

Mooi voorbeeld van die bredere aanpak was onlangs te volgen in de TV-serie “Leiders gezocht” van Jeroen Smit. De serie lijkt me overigens verplichte kost voor managers die hun vak serieus nemen. Vooral het deel over “verantwoord leiderschap” sprak me erg aan en in het bijzonder het interview met Fabio Barbosa van de Banco Santander Brazilië. Barbosa blijft dicht bij huis met zijn aanpak en laat zien dat anders, lees verantwoordelijk, ondernemen ook echt loont. Iets wat ik inmiddels zelf ook heb ervaren binnen mijn eigen onderneming.

Eindige verdienmodellen

De houdbaarheid van verdienmodellen gebaseerd op uitsluitend financiële parameters komt dus steeds meer onder druk te staan. Ook binnen de bouw wordt steeds meer erkend dat het model van “verdienen” ten koste van elkaar (het typische aannemers/uitbesteden model) niet meer houdbaar is en dat het zeker niet in staat is ons uit de crisis te helpen. Er valt simpelweg geen droog brood meer mee te verdienen en de resultaten laten sterk te wensen over, zeker op lange termijn gezien. Niet voor niets zie je dan ook steeds meer samenwerkingsvormen ontstaan tussen opdrachtgevers en uitvoerende bedrijven: samen, in de keten, werken aan nieuwe slimme verdienmodellen: win-win-win. En juist binnen dit kader komt ook duurzaamheid tot z’n recht.

Empathie

Jeremy Rifkin (zie mijn vorige blog) ziet de oplossing in empathie. We zullen meer oog moeten hebben voor elkaar, voor onze omgeving, onze wereld, voor de samenhang van dingen, om uiteindelijk te kunnen overleven.

Gelukkig hebben we vandaag de dag ook gereedschap voor handen: de informatietechnologie. Bij alle grote sprongen in de menselijke geschiedenis speelt (de beschikbaarheid en toegankelijkheid) van informatie een grote rol. Internet zorgt voor de volgende sprong. Wikileaks toont wat mij betreft aan dat informatie niet meer het monopolie (en daarmee de machtsbasis) is van overheden. Deze tijd vraagt om transparantie, eerlijkheid. Wie iets te verbergen heeft gaat uiteindelijk voor de publieke bijl. Maar laten we dit niet zien als een bedreiging maar als een enorme kans. De macht komt steeds meer toe aan de burger, zeker als straks ook energie bereikbaar wordt zoals nu informatie bereikbaar is (decentrale opwekking; smart grids).

Circulair

Het zal niet verbazen dat ik in Biomimicry en Cradle to Cradle oplossingsrichtingen zie. Nu wordt vaak gedacht dat Biomimicry en Cradle to Cradle alleen maar gaat over materialen, maar dat is een misvatting. Achter Cradle to Cradle ligt een holistische en empathische visie op onze wereld: alles hangt met alles samen en de mens is verantwoordelijk voor en wordt ook rechtstreeks geconfronteerd met zijn eigen handelen. Biomimicry leert dat de (circulaire) natuur en de achterliggende natuurwetten een geweldige inspiratiebron vormen voor duurzame ontwikkelingen.

Annie Leonard concludeerde het al in het filmpje The Story of Stuff: The system is in crisis because its a linear system and we’re living on a finite planet. Onze benadering zal dan ook circulair moeten zijn  ipv lineair.

Met een bio-based economie (oa Wijffels) komen we wellicht een heel eind: de natuur is circulair. Maar Cradle to Cradle laat ook zien dat een technisch metabolisme mogelijk is. Zolang het maar circulair is en er dus geen schade is aan mens en omgeving.

Hannover principles

Achter Cradle to Cradle liggen de Hannover priciples als basis; prima bruikbaar ook als uitgangspunten voor “Duurzaam ondernemen”.

1. Insist on rights of humanity and nature to co-exist

2. Recognize interdependence.

3. Respect relationships between spirit and matter.

4. Accept responsibility for the consequences of design.

5. Create safe objects of long-term value.

6. Eliminate the concept of waste.

7. Rely on natural energy flows.

8. Understand the limitations of design.

9. Seek constant improvement by the sharing of knowledge.

Inzichten voldoende dus. Vanuit dit bewustzijn kun je gewoon beginnen. Meer dan handvaten genoeg. Begin met simpele dingen die snel rendement opleveren; het zgn laag hangend fruit. En dan steeds een tandje hoger. Maak een plan: waar wil ik over 5, over 10 jaar staan. En vooral: Stop met nietsdoen; Begin!

Fareno

Met Fareno hebben we de afgelopen 3 jaar de eerste stappen gezet. We gaan straks de lat een stukje hoger leggen: hoe implementeer je de ideeën van een circulaire economie in je eigen organisatie.  We hebben inmiddels geroken aan duurzaam ondernemen; we hebben ideeën gevormd, kleine stapjes gemaakt, mensen geïnspireerd. We gaan er binnenkort verslag over doen voor onze relaties. We zijn alleen nog lang niet klaar. Er ligt nog een flinke uitdaging en er zijn geweldig mooie ontwikkelingen om mee aan de slag te gaan. Daarom zetten we de samenwerking voor nog weer 3 jaar door. U bent uitgenodigd mee te denken, mee te ontwikkelen; wij kunnen het niet alleen…