Verduurzaming van corporatiewoningen kan beter worden gerealiseerd met een geïntegreerd contract dan via een traditionele aanbesteding. Een design-build-maintenance-contract levert de hoogste energiebesparing op. Dat concludeert Baldiri Salcedo Rahola in een promotieonderzoek aan de TU Delft.
Geïntegreerde contracten zijn bij grootschalige renovaties in de sociale sector een schot in de roos, constateert Baldiri Salcedo Rahola. ‘Een geïntegreerd contract waarin de aannemer ook verantwoordelijk is voor onderhoud in de toekomst, zorgt voor goede samenwerking en bevordert de betrokkenheid. Een aannemer is extra gemotiveerd goed werk te leveren, want anders wordt hij gestraft in de onderhoudsfase. Je ziet de doelstellingen omhoog gaan én de resultaten.’
Vier methoden
Salcedo Rahola vergeleek renovatieprojecten van vijf sociale huisvestingsorganisaties in vier EU-landen en legde 36 corporaties uit acht EU-landen een vragenlijst voor. Hij had verder interviews met energierenovatie-experts uit tien EU-landen. Op basis daarvan onderscheidt hij vier methoden van aanpak: herhaalde kleine renovaties, de traditionele design-bid-build methode (dbb), design-build (db) en design-build-maintenance (dbm). In Groot-Brittannië, België en Italië kwam hij vooral traditionele contractvormen tegen, terwijl in Nederland en Frankrijk de geïntegreerde contracten in opkomst zijn. Beide landen hebben relatief veel corporatiewoningen die onderhouden en verduurzaamd moeten worden.
Inventief
Vooral Nederlandse corporaties hebben te kampen met weinig geld in kas en met aangescherpte regelgeving. Het kost daarom inventiviteit om de verbeteringsopgave toch te realiseren. Dat leidt soms tot verrassende constructies. Een voorbeeld uit het proefschrift is een project in Oss, waar een corporatie er op een slimme manier in slaagde zonnepanelen op de daken te krijgen. Zelf had de sociale verhuurder er het geld niet voor. Het bouwconsortium waarmee ze een dbm-contract sloot voor renovatie en verduurzaming, richtte daarom een ESCo op. De Energy Service Company blijft eigenaar van de panelen, de corporatie betaalt huur voor het gebruik.
Concurrentie op kwaliteit
Bij aanbesteding van db- en dbm-contracten heeft Nederland ten opzichte van Frankrijk het voordeel dat de meeste corporaties zijn verzelfstandigd. Daardoor gelden niet de strikte regels voor openbare aanbesteding. Nederlandse sociale verhuurders kunnen al in een heel vroeg stadium enkele partijen selecteren en in een open dialoog het ideale contract uitwerken. Dat leidt tot verregaande kennisdeling en duidelijke formulering van de gemeenschappelijke doelen. Het is bijvoorbeeld mogelijk prestatie-eisen af te spreken ten aanzien van de te realiseren energiebesparing. Verder kan de kennis van de aannemer ook gebruikt worden voor realisatie van slimmere plattegronden en andere maatregelen om de verhuurbaarheid te verbeteren. ‘De zeer intensieve samenwerking levert innovaties op en zorgt voor concurrentie op kwaliteit in plaats van prijs’, concludeert Salcedo Rahola. ‘De resultaten die daarmee worden geboekt, haal je niet via traditionele aanbesteding.’
Baldiri Salcedo Rahola verdedigt zijn proefschrift ‘Integrated project delivery methods for energy renovations of social housing’ op 17 november.